Als we moeilijke beslissingen moeten nemen, zijn we gewend daar diep over na te denken. We wikken en wegen, dubben en calculeren. Onderzoek laat echter zien dat je beter naar je gevoel kunt luisteren, dan naar je verstand. Je hart is namelijk in staat om de toekomst te zien. Naar je hart luisteren en je intuïtie volgen, zou wel eens het verstandigste kunnen zijn wat je kunt doen!

In een laboratorium in de afgelegen bossen rondom het Amerikaanse plaatsje Boulder Creek zit een vrouw achter een beeldscherm. De middelvinger van haar rechterhand is verbonden met een sensor die haar hartritme registreert; op haar hoofd zijn sensoren bevestigd die haar hersengolven meten. Steeds weer verschijnen er andere beelden op het scherm. De meeste zijn prettig en mooi, zoals beelden van een waterval, bossen of een lief dier. Op onverwachte momenten verschijnt er echter een akelig beeld van een auto ongeluk, een grommende hond of een bebloed mes. Tussen de beelden door wordt het scherm steeds zwart zodat de onderzoekers kunnen meten hoe de hersenen en het hart van hun proefpersoon op de beelden reageren. Na enkele minuten vallen de onderzoekers zowat van hun stoel van verbazing. Want wat blijkt? Vóórdat er een akelig beeld op het scherm verschijnt, reageert het hart al door een sterke uitslag te geven. Blijkbaar ‘weet’ het hart wat er gaat komen.

Het vermogen om gebeurtenissen vooraf te voorspellen, is al langer bekend, maar nieuw is dat het hart zoveel sneller reageert dan het hoofd. Dat zou wel eens de reden kunnen zijn waarom dieren vaak beter dan mensen in staat zijn om op toekomstige gebeurtenissen te anticiperen. Dieren maken – voor zover we kunnen nagaan – veel minder gebruik van hun verstand. Ze voelen meer en luisteren naar hun intuïtie, instinct of natuur zonder te worden afgeleid door rationele argumenten en redeneringen. De wetenschappelijke literatuur wemelt dan ook van de bewijzen dat dieren in staat zijn in de toekomst te kijken. Met name de Britse bioloog Rupert Sheldrake heeft er zijn levensmissie van gemaakt dergelijk materiaal te verzamelen. Zo zijn er honden die van te voren weten wanneer hun baas thuiskomt, paarden die weigeren verder te lopen omdat er vijf minuten later een lawine naar beneden komt en alle mogelijke diersoorten die gebieden verlaten voordat aardbevingen, tsunami’s en andere rampen toeslaan. Mensen hebben dit vermogen in principe ook, maar het lijkt erop dat we dit zijn kwijtgeraakt, omdat we vergeten naar ons hart te luisteren.

Het Amerikaanse HeartMath instituut maakt de weg nu vrij om contact met het hart te herstellen en opnieuw te leren vertrouwen op de grote wijsheid die zij bezit. Sinds 1991 heeft dit instituut grote hoeveelheid bewijs verzameld waaruit blijkt dat emoties veel sneller en krachtiger zijn dan gedachten. Dat wil niet zeggen dat positief denken niet zinvol zou zijn, maar positief voelen vanuit je hart werkt vele malen krachtiger. Positieve emoties zorgen voor het afscheiden van gezonde hormonen, het afnemen van schadelijke stresshormonen, geven het immuunsysteem een boost, doen de bloeddruk dalen, doen gezondheid, concentratie en creativiteit toenemen en maken het hartritme gelijkmatig.

Hartritme
Met name dat laatste is van groot belang. Volgens de onderzoekers van het HeartMath instituut zijn het namelijk niet zozeer onze hersenen die het lichaam sturen, maar het hart. Het was, dankzij onderzoek van Andrew Armour van de Dalhouse universiteit in het Canadese Halifax, al langer bekend dat het hart beschikt over een eigen neuraal (zenuw) netwerk. Armour ontdekte dat de hartritme-variabiliteit – het verschil in intervallen tussen hartslagen – in feite de belangrijkste indicator is voor een gezond functionerend lichaam. Via dat hartritme geeft het hart signalen door aan de hersenen en aan het hormonale systeem. Daarbij maakt het niet zoveel uit hoeveel slagen een hart per minuut maakt, maar is juist het ritme van de hartslag bepalend. Het HeartMath onderzoek laat zien dat bepaalde hartritme patronen corresponderen met specifieke emotionele gesteldheden. Gevoelens van compassie, liefde, aandacht en waardering laten een rustig glooiend – coherent – hartritme zien, terwijl gevoelens van boosheid, frustratie, angst en onveiligheid een hoekig en grillig – incoherent – beeld opleveren.

Het HeartMath instituut, dat begin jaren negentig werd opgericht door Doc Lew Childre, heeft naar aanleiding van haar onderzoek verschillende methoden ontwikkeld waardoor mensen makkelijk toegang kunnen krijgen tot hun positieve emoties en het effect hiervan kunnen zien. Het emWave PC programma dat je op je computer kunt aansluiten laat direct het effect van je emoties zien. Als je je aandacht bewust richt op positieve gevoelens of een mooie herinneringen, dan ziet de grafiek er heel anders uit dan wanneer je je zorgen maakt. HeartMath levert ook een apparaatje ter grootte van een mobiele telefoon die vrijwel hetzelfde kan. De emWave werkt als soort thermometer. Door je hartritmevariatie regelmatig via het apparaatje te checken, krijg je inzicht in je eigen gedrag. Je gaat stressmomenten en stresspatronen herkennen en hebt nu het gereedschap om terug te gaan naar je hart en je hartritmevariatie coherent te maken. De kracht van de oefeningen is dat het snel en effectief is. Je kunt de oefeningen in vijf minuten leren en het heeft al effect als je ze een paar keer per dag gedurende dertig seconden doet. Je hoeft ook niet te gaan zitten of je ogen te sluiten. Je kunt de oefeningen ook doen als je op straat loopt, op de bus wacht, in de rij staat voor de kassa of als je je computer opstart.

Effect
Het resultaat van ruim vijftien jaar onderzoek laat zien dat de HeartMath methode uitstekend werkt. Zo werd een groep managers van Motorola gevolgd die een half jaar lang iedere dag de oefening deed. Bij een kwart van deze managers was de bloeddruk te hoog. Een half jaar later viel de bloeddruk van alle managers binnen de veilige marges, te vergelijken met het effect van tien kilo afvallen. Ook diabetes-patiënten die wekelijks in totaal een uur oefeningen deden, scoorden na zes maanden significant beter op cruciale gezondheidsaspecten. Inmiddels wordt HeartMath ook gebruikt op scholen om kinderen te laten zien wat het effect van stress en ruzie is op hun hart en op hun leerprestaties. En ook sporters profiteren in toenemende mate van het gebruik van de methode om hun prestaties te verbeteren, waaronder schaatsster Moniek Kleinsman en wielrenner Marc de Maar.

Het mooie van de HeartMath methode is dat het niet alleen een positief effect heeft op jou zelf, maar ook op je omgeving. Het blijkt namelijk dat mensen elkaars hartritmes (elkaars gemoedstoestanden, dus) overnemen. Dit principe, dat entrainment heet, is al langer bekend, bijvoorbeeld uit de beroemde hangklokken experimenten, waarbij klokken die in één ruimte staan na verloop van tijd hetzelfde ritme gaan slaan. Bij vrouwen die samenwonen, zie je ook vaak dat ze na verloop van tijd gelijktijdig gaan menstrueren. Wie de wereld een beetje mooier wil maken, kan dus direct beginnen door positieve gevoelens uit te stralen. Niet voor niets is het motto van HeartMath: a change of heart changes everything.

De Heart lock-in oefening
De heart lock-in oefening is heel simpel. Je kunt hem op alle mogelijke momenten doen.
Het werkt zo:

1. Concentreer je op je hart.
2. Visualiseer dat je door je hart inademt en weer uitademt door je zonnevlecht (solar plexus), het energiepunt tussen je borstbeen en je navel.
3. Roep een positief gevoel op van waardering, liefde, compassie of zorg.
4. Houd dat gevoel vast, terwijl je dit naar jezelf en anderen uitstraalt.
5. Als je gedachten afdwalen, keer dan weer terug naar de hart-zonnevlecht ademhaling.

Meer informatie:
heartmath.com
heartmathbenelux.com

• Zie ook: Hartcoherentie: The Global Coherence Initiative