Mensen die open, onbevooroordeeld en aandachtig in het leven staan lijken minder stress te ervaren. Psycholoog dr. Ivan Nyklicek en collega’s van de Universiteit van Tilburg onderzochten het effect van een mindfulnesstraining in een experimentele setting, en ook zij toonden wederom aan dat mindfulness tot minder stress leidt bij de deelnemers.

Mindfulness kan omschreven worden als het bewust waarnemen van ‘wat is’, zonder er direct een etiket op te plakken met ‘goed’ of ‘slecht’ en het te willen veranderen. Dit geldt voor zowel gebeurtenissen buiten jezelf, zoals in een file belanden, maar ook en vooral voor gevoelens in jezelf, zoals angst om ergens te laat te komen.

Ivan Nyklicek liet een dertigtal mensen met stress die zich hadden aangemeld voor een ‘Aandachtgerichte stressreductie training’ een mindfulnesstraining volgen. De training is in de jaren ’70 van de vorige eeuw ontwikkeld door dr. J. Kabat-Zinn van de Universiteit van Massachussets. Nyklicek vergeleek de ervaringen van de groep die de training volgde met die van dertig anderen die zich ook voor de training hadden aangemeld, maar op een wachtlijst waren geplaatst.

De training bestond uit acht wekelijkse bijeenkomsten waarin vooral veel werd geoefend met aandachtig en oordeelvrij gebeurtenissen bekijken. De oefeningen bestonden onder meer uit aandachtig ademhalen, milde hatha yoga en inzichtmeditatie, waarbij geoefend wordt in het herkennen en loslaten van opkomende (pieker)gedachten en gevoelens. Het verschil van de aandachtgerichte training met yogatechnieken is dat inzicht wordt verkregen in automatische mentale patronen van gedachten en gevoelens en geleerd wordt die los te laten.

Voor en na de training vulden de deelnemers vragenlijsten in die inzicht gaven in de mate van stress en mindfulness. Daarmee werd bijvoorbeeld nagegaan in hoeverre mensen dagelijkse dingen met hun volle aandacht deden of ‘op de automatische piloot’. De uitkomsten, in september gepubliceerd in het wetenschappelijks tijdschrift Annals of Behavioral Medicine, lieten zien dat de mensen die de training hadden gevolgd een substantieel sterkere daling van hun stressniveaus hadden dan de mensen op de wachtlijst.

Bovendien was deze daling direct gerelateerd aan en statistisch afhankelijk van een stijging in mindfulness. Het effect van de training lijkt dan ook het gevolg te zijn van toegenomen mindfulness en niet van algemene effecten, zoals het krijgen van aandacht van de trainer of andere deelnemers.

Mindfulnesstraining, ook wel aandachttraining genoemd, is volgens Nyklicek een veelbelovende methode die op grote schaal ingezet zou kunnen worden om stress te verminderen. Mensen die overspannen zijn of een burnout hebben, zouden met behulp van een mindfulnesstraining weer in de maatschappij kunnen gaan meedraaien. Nog beter is de training preventief in te zetten om overspannenheid of burnout te voorkomen.