De financiële crisis is volgens premier Balkenende voor een deel ook een morele crisis. De CDA-bewindsman vindt een ’morele herbronning’ van ons financiële systeem noodzakelijk. „We moeten weer blind op een bankier kunnen vertrouwen, terug naar moreel bankierschap, waarbij duurzaamheid ook telt.” Dat zei Balkenende gisteravond tijdens een discussieavond met CDA’ers.

De premier bepleit een veel sterkere focus op het Rijnlandse model, waarbij afstand wordt genomen van het Angelsaksische. Zo moeten aandeelhouders weer een echte band krijgen met het bedrijf waarin ze investeren. De afgelopen tijd zijn zij te veel gegaan voor winst op de korte termijn, terwijl een duurzame relatie nodig is, meent Balkenende.

Maar ook een aandeelhouder heeft niets liever dan een gezond bedrijf, wierp het Zuid-Hollandse CDA-lid Anton van Sluis tegen. „U ziet een tegenstelling tussen aandeelhouders en de samenleving.” Nee, wierp Balkenende tegen, er is geen tegenstelling. Maar nu zijn er perverse prikkels die ook voor aandeelhouders slecht zijn. Angelsaksische prikkels, namelijk winst uitdelen per kwartaal. Dat bevordert kortetermijndenken.

Ook moet het toezicht volgens Balkenende worden versterkt. „Dat kan leiden tot gezamenlijk Europees toezicht op banken,” Een roep om protectionisme uit de zaal deed de premier af als onwenselijk. „Dan verlies je op de lange termijn welvaart, als je het eigenbelang vooropstelt.”

Het was gisteren het eerste van vier debatten waarin leden met bewindspersonen, Kamerleden, economen en filosofen van CDA-huize in debat kunnen over de gevolgen van de kredietcrisis en de conclusies die daaruit moeten worden getrokken.