De wereld heeft een New Deal nodig, nog veel verstrekkender dan de oplossing die president Roosevelt na de beurskrach van 1929 de VS en de rest van het Westen aanbood. De huidige monetaire crisis, bovenop al bestaande crises in de landbouw en fossiele brandstoffen, biedt die mogelijkheid. Met het zojuist gelanceerde Green Economy Initiative probeert de VN die historische kans te benutten. “Enorme economische, sociale en milieukundige voordelen zijn te behalen als we grootscheeps investeren in schone technologie en natuurlijke infrastructuur als bossen en bodem”, vertelde Achim Steiner, vice secretaris-generaal van de VN en uitvoerend directeur van de UNEP (United Nations Environment Programme).

In het Chinees staat het woord crisis gelijk aan uitdaging. Oude structuren vallen, kaarten worden opnieuw geschud en nieuwe, frisse ideeën komen plotseling op. En dat mag ook wel nu burgers, ook in Europa, huis en haard en zekerheid beginnen te verliezen door de beurscrisis. Oude economische modellen waarin de markt de vrije hand kreeg en die grotesk overspeelde, hebben langzamerhand afgedaan.

De gevolgen zijn wel duidelijk geworden: terwijl het BNP tussen 1981 en 2005 wereldwijd verdubbelde, nam de biodiversiteit in die periode met zestig procent af. Landbouwsubsidies in de wereld zitten tegenwoordig op meer dan driehonderd miljard per jaar maar er is tekort aan fondsen voor bebossing. Fossiele brandstoffen krijgen vrijwel evenveel van nationale overheden maar duurzame energie heeft te weinig steun.

Het UNEP (United Nations Environment Programme) heeft daarom het Green Economy Initiative gelanceerd dat voortbouwt op de, door de EU gefinancierde studie Economics of Ecosystems and Biodiversity (TEEB). De EU en Noorwegen steunen het initiatief met bijna vier miljoen euro. Het krijgt drie pijlers: waardeschepping voor natuurlijke diensten en infrastructuur (zoals bossen en bodem) in BNP berekeningen, werkgelegenheid door groene banen en nieuw beleid, en instrumenten en marktsignalen die deze transitie naar een groene economie versnellen. In maximaal twee jaar zal de VN een veelomvattende schatting presenteren en het zo noodzakelijke instrumentarium nader bepalen.

Gelukkig hoeven economen binnen en buiten het UNEP niet vanaf ground zero te beginnen. Met dubbele groeicijfers in wind en zonne-energie zit duurzame energie al jarenlang in de lift. Overheden verdubbelen hun inspanningen.  Noorwegen heeft deze maand bijvoorbeeld het budget voor duurzaam tot bijna drie miljard euro opgetrokken. En het Verenigd Koninkrijk investeert pakweg honderd miljoen in de bouw van 4000 windturbines op land en 3000 op zee, daarmee in 2020 160.000 banen scheppend. Vergelijkbare ontwikkelingen bestaan voor duurzame landbouw, microkredieten en de bescherming van ecosystemen als regenwouden en de zee.