Als volgende maand het theehuis open gaat in het Zwolse park de Nooterhof, dan heeft de Overijsselse hoofdstad een primeur: het eerste zogenoemde earthship dat in de Benelux in gebruik genomen wordt. Dit bouwwerk is het resultaat van een min of meer toevallige samenwerking tussen onderwijsinstituut Landstede, woningbouwcoöperatie SWZ en de gemeente Zwolle.

Earthships zijn een begrip voor mensen die belangstelling hebben voor ecologisch bouwen. Het is de naam voor een gebouw dat in de visie van de Amerikaanse architect Michael Reynolds, wiens geesteskind het is grotendeels is opgetrokken uit gerecyclede materialen en materialen die vrijkomen bij de sloop van oude gebouwen. De buitenmuren bestaan uit met aarde gevulde, afgedankte autobanden en de scheidingswanden uit lege blikjes of flessen die worden afgesmeerd met leem of kalk. Een earthship is niet aangesloten op het elektriciteitsnet, de waterleiding of het riool. Regenwater wordt opgevangen en gefilterd tot drinkwater en water voor huishoudelijk gebruik. Afvalwater wordt hergebruikt, zelfs de
fecaliën (wc). Die komen via een overstort in een septic tank in een rietaanplant terecht, waar ze dienen als voeding voor dat riet.

Zonnepanelen
De koelkast, wasmachine, boiler en computer werken op zonnepanelen, waarvan de energie wordt opgeslagen in accu’s. Grote planten in bakken achter de glazen voorgevel zuiveren afvalwater en zorgen voor een goed binnenklimaat. Warmte wordt geabsorbeerd en afgegeven in koelere perioden. Het voert te ver om hier alle techniek tot in details uit de doeken te doen. Wie daarin geïnteresseerd is, kan op de website van de Rotterdamse Stichting Owaze een informatief boekje raadplegen. En wie nog meer wil weten, kan terecht op de website Earthship Biotecture. Sinds de Amerikaanse architect Michael Reynolds in Taos, New Mexico, zo’n twintig jaar geleden aan de slag ging met zijn ideeën over duurzaam bouwen en wonen, is een fors aantal earthships gebouwd, de meeste tot nu toe in de Verenigde Staten. Ze hebben allemaal een bijzondere architectuur, zowel het gebouw als het interieur. Met hun achterkant en zijkanten ingegraven in de aarde, met hun naar de zon gerichte, schuin geplaatste grote glazen voorpui, hun in kalk en leem aangesmeerde muren van gestapelde autobanden en lege flessen doen ze denken aan de werken van de Oostenrijkse architect Friedensreich Hundertwasser. En aan de organische architectuur van de Spaanse architect Antoni Gaudi.

Hinderpaal voor een aardehuis is doorgaans de wetgeving. Niet alles wat nodig is om zelfvoorzienend te kunnen bouwen is toegestaan. Het voordeel is dat we nu naar Zwolle kunnen wijzen. Daar is het ook gelukt.

Vernieuwend bouwen
De projectleider ziet veel potentie van het geheel: ‘De ervaring die we op dit moment opdoen, zal zijn weerslag krijgen op het denken in de toekomst. Een earthship staat met zijn raampartij naar de zon gericht. Ik ben me gaan afvragen waarom we in de reguliere woningbouw niet veel meer gebouwen met gevels, uitgerust met grote glaspuien, op het zuiden plannen? Ook het benutten van regenwater kan een nieuwe impuls krijgen en het ontwikkelen van een grijs watercircuit. Want dat is nog steeds niet van de grond gekomen in de reguliere woningbouw.’ Het is volgens hem een goede zaak dat mensen uit de traditionele bouwwereld meebouwen aan het earthship ‘Het prikkelt de creativiteit.’ “Wij willen graag laten zien dat je prettig en comfortabel kunt wonen, zonder gebruik te maken van fossiele energie”