Sinds koning Abdullah in Saoedi-Arabië aan de macht is, is er op het gebied van de mensenrechten wel vooruitgang geboekt. Maar voor activist Al-Mugaiteeb is er nog veel te doen.

In de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens ligt de werkelijke hoop verankerd voor Saoedi-Arabië en elke natie waar de mensenrechten niet worden geëerbiedigd, zegt Ibrahim al-Mugaiteeb enthousiast. Hij leidt Human Rights First, de eerste en onafhankelijkste mensenrechtenorganisatie van Saoedi-Arabië .

Mugaiteeb richtte Human Rights First in 2002 op om een andere manier van denken te introduceren voor de Saoediërs, zegt hij, in plaats van achter de extremisten aan te lopen. „Helaas ziet de regering het niet op die manier, want ik heb nog steeds geen vergunning gekregen.” Mugaiteeb (54), ex-journalist, was deze week in Nederland voor bijeenkomsten rond de zestigste verjaardag van de mensenrechtenverklaring.

Geen vergunning betekent in Saoedi-Arabië geen kantoor, geen personeel en geen officiële mogelijkheid om geld in te zamelen. „Het visitekaartje dat ik u gaf kan ik niet laten drukken in Saoedi-Arabië.” Maar hij redt zich met vrijwilligers en werkt vanuit huis in de oostelijke stad Al-Khobar.

Vooruitgang
Toch is Mugaiteeb niet negatief over de situatie in Saoedi-Arabië. In 1948 was het land een van de acht die zich van stemming onthielden toen de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties met 48 tegen nul stemmen de Universele verklaring aanvaardde. Maar tussen 1996 en 2000 heeft Riad verscheidene mensenrechtenverdragen ondertekend, zij het sommige met religieuze of sociale voorbehouden.

De Universele Verklaring zelf staat gepubliceerd op de websites van de twee mensenrechtenorganisaties, de Commissie en de Associatie voor de Mensenrechten, die de regering in 2005 oprichtte na het aantreden van koning Abdullah. De Commissie heeft opdracht van de koning alle wetten te conformeren aan de internationale verdragen. Ook wordt de politie speciaal opgeleid. „De koning wil niet dat daarmee wordt getreuzeld.”

Vrouwen
Maar hij is ook niet blind voor alles wat er nog mis is. Mugaiteeb: „De situatie van de vrouwen is een grote zorg. In het Westen wordt steeds gepraat over het verbod voor vrouwen om zelf auto te rijden. Maar een veel dringender noodzaak is dat de wettelijke identiteit van de vrouw wordt erkend, zodat ze zelfstandig kan handelen.” Zonder voogd. Daarvoor voert hij campagne.

Saoedi-Arabië ondertekende in 2000 de Conventie inzake de eliminatie van discriminatie van vrouwen, met het voorbehoud dat het islamitisch recht de doorslag geeft waar er een tegenstrijdigheid is. Begin dit jaar riep de desbetreffende commissie van de Verenigde Naties Riad op het systeem van mannelijke voogdij over de vrouw „onmiddellijk” op te heffen. Saoedische vrouwen hebben voor de gewoonste dingen de handtekening of zelfs het gezelschap nodig van hun vader, man of broer – om een paspoort te krijgen of om op reis te gaan, of om een gerechtelijke procedure te beginnen. Mugaiteeb zegt dat geen enkele officiële reactie uit Riad is gekomen op die oproep. „Dat kan hun niets schelen. Iedereen weet dat ze hun voorbehouden hebben.”

De regering heeft sommige regels versoepeld: zo mogen vrouwen nu onbegeleid in een hotel slapen. Volgens de wet, onderstreept Mugaiteeb, want het hotel accepteert haar waarschijnlijk niet. In Saoedi-Arabië volgt de praktijk vaak de theorie niet. „Dan proberen wij te helpen.”

„Je moet wel blind zijn als je de vooruitgang niet ziet”, zegt Mugaiteeb. „Misschien langzaam, misschien niet zoveel als wij zouden willen, maar ze is er.” (Via NRC)