De hersenen van geoefende muzikanten zijn beter in creatief nadenken. Ze maken gemakkelijker associaties, komen met vernieuwde oplossingen voor een probleem en vinden open, flexibel en breeduit denken eenvoudig. Dat komt omdat een deel van hun brein harder werkt: de prefrontale cortex. Dit hersengebiedje zit aan de voorkant van je brein, ongeveer tussen je ogen, op de plek waar je met je wijsvinger tikt als je wilt aangeven dat iemand niet goed bij zijn hoofd is.

Om de al dan niet muzikale hersenen te scannen, gebruikten de onderzoekers een techniek die near-infrared spectroscopy (NIRS) heet. Op het voorhoofd van een proefpersoon plakt men een aantal stickers, die de hoeveelheid zuurstofrijk hemoglobine in de hersenen meten. De achterliggende gedachte is dat hoe actiever een hersengebiedje is, hoe meer zuurstof hij nodig heeft – hetzelfde principe als van een MRI-scan. Met NIRS kun je echter alleen het buitenste laagje van het brein (de cortex) scannen en met MRI het hele brein. Daar staat tegenover dat NIRS veel prettiger is voor de proefpersoon in kwestie: een MRI-scanner maakt namelijk een hels kabaal.

Bron afbeelding: Gibson et al (2009). Enhanced divergent thinking and creativity in musicians. Brain and cognition 69, pp. 166)

De Amerikaanse psychologen Gibson, Folley en Park die dit ontdekten, vergeleken in een hersenscanner acht muzikanten met zeven mensen die even intelligent en hoogopgeleid waren en bovendien in geslacht en leeftijd overeenkwamen. Zo konden ze uitsluiten dat het grotere creatief denkvermogen van de muzikanten kwam doordat ze bijvoorbeeld slimmer of ouder waren.

Muziek maken zorgt voor creatief brein
De grote vraag is nu natuurlijk wat er eerst was: hun muzikaliteit of hun creativiteit. Zijn de muzikanten ooit begonnen met het bespelen van een instrument omdát ze zich zo creatief voelden, of werden ze juist creatief van het musiceren? Gibson, Folley en Park denken dat dit laatste het geval is. “Muzikanten bespelen niet alleen een instrument, maar velen improviseren en componeren zelf muziek. Zulke uitgebreide muzikale oefening zorgt er voor dat de structuur en functie van de hersenen wordt gereorganiseerd. Dat blijkt ook uit eerder onderzoek. Deze veranderingen vergroten op hun beurt mogelijk weer het creatief denkvermogen.”

Gibson, Folley en Park publiceerden hun resultaten in het vakblad Brain and Cognition onder de titel ‘Enhanced divergent thinking and creativity in musicians: a behavioral and near-infrared spectroscopy study’.

Asha ten Broeke