Wie niet beter weet  zou denken dat de Minister van Milieu tevreden achterover kan leunen door de recessie. Fabrieken die stilliggen. Vrachtwagens die van de weg blijven. Consumenten die de broekriem aanhalen. Vliegtuigen die werkloos in de hangar blijven staan. Stuk voor stuk effecten die positief uitwerken op de groene rapportcijfers van het kabinet.  De klimaatdoelen, uitgerekend bij een economische groei van 2,75 procent per jaar, komen binnen handbereik zonder dat we daar iets voor hoeven doen- slapend rijk worden!

Fijn misschien voor degenen die het klimaat boekhoudkundig benaderen. Maar die mooie cijfers zouden weleens kunnen verhullen dat  de omschakeling naar een echt schoon en energiezuinig economisch systeem op het spel staat. Juist door de kredietcrisis lopen we het risico dat de consument de aanschaf van een auto met A of B- label uitstelt en doorrijdt in dat oude, rokende dieseltje. Dat men op kantoor afziet van zuinige LED- verlichting en energieslurpende TL- buizen aan de plafonds laat hangen. En dat, door de lage olieprijzen,  energiegiganten hun plannen voor windmolenparken en zonnepanelen in de koelkast zetten.

Wie denkt dat ik mij gniffelend in de handen wrijf, heeft het dus mis. We lopen het gevaar dat we in het licht van deze crisis verzuimen onze economie groen en duurzaam te maken. Dat zou een historische vergissing zijn. Want dat zou betekenen dat het klimaat meteen weer in de rode cijfers belandt zodra de economie aantrekt, door een navenante explosie van CO2-uitstoot. De honger naar grondstoffen zou weer toeslaan, met torenhoge prijzen en uitputting van natuurlijke hulpbronnen tot gevolg. Stijgende energierekeningen zouden iedereen doen verzuchten waarom er toch nooit werk is gemaakt van energiebesparing en van stroomopwekking uit wind, zonlicht en schone biobrandstoffen. Onze kinderen zouden ons de pijnlijke vraag stellen. Waarom hebben jullie met die kennis van toen helemaal niets gedaan?

Ik ben een kind van de wederopbouw. De economie lag na de Tweede Wereldoorlog evenzeer in puin als veel steden. Aan de hand van Drees en met veel financiële steun van buiten herstelde Nederland zienderogen. Onze bouw- en transportsector glorieerden, de industrie sloeg nieuwe wegen in en herstelde krachtig. Onze ouders werkten hard en leefden sober, opdat wij konden doorleren en de zwaarbevochten vrijheid met beide handen konden vastgrijpen.

De mensen die werkten aan de wederopbouw zaaiden waar mijn generatie kon oogsten. Er zijn keuzes gemaakt, die niet altijd makkelijk waren, maar die in de loop van de geschiedenis hun waarde hebben bewezen.  Wij zijn het aan de generaties na ons verplicht om het herstel van onze economie ter hand te nemen. Op dezelfde consciëntieuze wijze als de generatie van mijn ouders dat deed. De kredietcrisis heeft pijnlijk aan het licht gebracht waar het in ons economisch systeem aan schort. Die lessen zijn één op één door te vertalen naar de crisis van het klimaat. Kredieten verlenen op de pof, eenzijdige fixatie op korte- termijn winstbejag en ongeremd streven naar zelfverrijking doen de grootste banken en markten wankelen. Kennelijk heeft het economisch verkeer toch behoefte aan een morele begrenzing. Vertrouwen  verdienen, geen lening verstrekken zonder onderpand, oog hebben voor de lange termijn en zelfbeheersing tonen in het najagen van je eigen materiële rijkdom zijn de ingrediënten voor het herstel na de kredietcrisis.

En zo is het ook met onze planeet. Vrijwel exact dezelfde termen gaan op voor het herstel van de klimaatcrisis. Zelfs pregnanter, omdat de gevolgen van de opwarming van de aarde onomkeerbaar zijn. Dat betekent niet meer stoken en de CO2 schouderophalend de atmosfeer in pompen. Bedenken wat je doet met de afvalstromen van productieprocessen. En zorgen dat je niet nodeloos energie verspilt.

Het kabinet buigt zich de komende weken over maatregelen om de kredietcrisis het hoofd te bieden. Het is zaak dat we nu de stap zetten naar een groene, schone economie. Dat vergt keuzes waar de wederopbouwgeneratie zich ook voor gesteld zag. Zij besloten de textielindustrie indertijd niet met honderden miljoenen overheidsgeld te hulp te schieten. Deze fabrieken waren niet tijdig toekomstbestendig gemaakt. De bakens konden beter verzet worden naar andere sectoren.  Zulke keuzes zijn nu weer noodzakelijk. Bedrijven die werken aan innovatie, nieuwe technologien en energiebesparing hebben de toekomst. Wie nu achterblijft betaalt de rekening als het straks weer beter gaat. Het kabinet moet daarom kiezen voor duurzame, toekomstbestendige sectoren.  Meedoen betekent steun, waarbij ik niet meteen bij voorbaat aan subsidie denk, maar juist aan garantstellingen en minder bureaucratie. Niet meedoen betekent dat je het lot wacht van de textielindustrie.

Laat het einde van deze economische crisis meteen het echte begin zijn van het einde van de klimaatcrisis. Want ook voor de Minister voor Milieu geldt het motto van de wederopbouw: echt rijk word je alleen door hard werken.

Minister Jacqueline Cramer