Wij proberen vaak tevergeefs anderen te veranderen zodat ze aan ons ideaalbeeld van de wereld voldoen.

Zo willen sommigen dat hun baas een liefdevolle coach is die niets anders te doen heeft dan ons feedback te geven en onze professionele ontwikkeling te promoten. Onze familie wordt dit feest echt leuk en gezellig en als het even kan doen liefdesrelaties en vrienden ook nog mee aan onze voorstelling hoe het leven er uit hoort te zien. Een recept voor teleurstelling, frustratie en conflicten.

Pimpen
Wij weten heus wel dat wij een ander niet kunnen veranderen. Dat weerhoudt ons er echter niet van veel tijd en energie te investeren in het ‘pimpen’ van relaties. In de tijd die ik bijvoorbeeld heb gebruikt om relaties naar een hoger niveau te tillen had ik waarschijnlijk makkelijk twee universitaire studies kunnen afronden. ‘Hij is niet contactgestoord, hij heeft tijd nodig’, dacht ik bijvoorbeeld. Om mij heen verbrijzelden ondertussen verschillende relaties met partners of werkgevers omdat die simpelweg weigerden aan ideaalbeelden of verwachtingen te voldoen.

Zelfonderzoek
Waar wij doorgaans aanzienlijk minder tijd aan besteden is het onderzoeken van onszelf. Zijn wij een ideale werknemer, partner of ouder? Maken wij waar wat wij van anderen verwachten? Hoe komt het dat veel van onze relatieproblemen dezelfde patronen laten zien? Zou dat wellicht met onszelf te maken hebben?

Wereld verbeteren
De wereld verbeteren begint bij onszelf en niemand anders. Het is ook een van de weinige dingen in het leven waar wij werkelijk invloed op uit kunnen oefenen. Relatiedeskundige Fiona Brouwer schreef er onlangs een boek over: Ik ben een goede relatie. Zij benadrukt dat investeren in jezelf inderdaad veruit het meeste rendement oplevert. Opmerkelijk genoeg tonen mensen volgens haar veel daadkracht als het gaat om zaken als opleiding, carrière en financiën, maar laten zij hun eigen persoonlijkheid te vaak onderbelicht. Er is kortom veel winst te behalen als wij onszelf eens nader onder de loep durven nemen. Met uitspraken als ‘ik heb een vervelende jeugd gehad’ of ‘zo ben ik nou eenmaal’ komen wij niet weg bij de relatiedeskundige. Dat zijn uitvluchten en ze weerhouden ons ervan verantwoordelijkheid te nemen voor het eigen gedrag.

Simpel
Het is best simpel. Volgens Brouwer hebben wij allemaal dezelfde geestelijke basisbehoeften zoals aanmoediging, begrip, erkenning, respect en vertrouwen. Als een relatie frustrerend of vervelend is, geven wij graag een ander de schuld. Als die zich nou anders zou gedragen zou alles beter gaan. Zo werkt het helaas niet. Relaties zijn niet vanzelfsprekend en wij moeten de tijd nemen om goede relaties aan te gaan en uit te bouwen, adviseert Brouwers.Elke langdurige relatie verloopt volgens haar in drie fasen. Eerst is er de kennismaking waarbij wij ontdekken en onderzoeken. Dan komen de eerste irritaties over en weer en proberen we te bereiken dat de ander doet wat wij willen. Dat is feitelijk een kenmerk van een onvolwassen relatie waarbij wij steeds van alles willen, maar het nooit krijgen.

In een volwassen relatie zijn partners niet meer bezig met nemen en verwachten, maar met geven. In de fameuze woorden van Gandhi: wees zelf de verandering die je wenst te zien in de wereld. Als wij behoefte hebben aan waardering, geef die waardering dan eens aan een collega of baas. Wie zichzelf niet respecteert, zal ook geen respect van anderen ontvangen. Om goede relaties te hebben moeten wij simpelweg zelf een goede relatie zijn.

Dominique Haijtema

Psychologie op de werkvloer
Hoe wij onszelf en anderen dagelijks voor de gek houden

In het boek ‘Psychologie op de werkvloer’ verklaart Dominique Haijtema menselijk gedrag aan de hand van wetenschappelijk onderzoek en herkenbare situaties. Zij geeft tips om uzelf en anderen beter te leren begrijpen. Of het nou gaat om ‘gestoorde’ leidinggevenden, motivatie of geluk, Haijtema rekent af met populaire misverstanden over de menselijke natuur.