Ik kan het haast niet geloven. Mijn ogen zien langzaam wat mijn ziel innerlijk al wist. De woorden, haastig in rood op papier uitgeprint, volgen elkaar op terwijl ik laat in de nacht de blaadjes omsla. Eigenlijk had ik moeten slapen, maar dit ervaren, heeft voorrang op alles. Voor me ligt een gedeelte van de tekst van de Stem van de Stilte. Het is een vertaling van een aantal pre-boeddhistische en boeddhistische teksten uit ‘Het Boek der Gulden Voorschriften,’ vertaald uit het Senzar door H.P.B., beter bekend als Helena Blavatsky. Dit boek bevat ongeveer negentig afzonderlijke korte verhandelingen, waarvan Blavatsky er in haar tijd negenendertig uit het hoofd leerde en vertaalde.

In het voorwoord bij de tweede druk uit 1992 staat geschreven: ‘Nog immer zoekt de mensheid wanhopig naar vrede en geluk en het schijnt steeds ongeloofwaardiger, dat er een uitweg uit de veelheid van problemen bestaat. Dit boekje kan voor de ernstige zoeker naar WAARHEID een vingerwijzing zijn hoe en waar deze uitweg kan worden gevonden.’ Beseffende dat zulke ernstige zoekers hiernaar schaars zijn en de mensen die de Gulden Voorschriften ook echt in praktijk willen brengen dun gezaaid, heeft H.P.B. de Stem van de Stilte ‘opgedragen aan de weinigen’. Maar dit mag niemand ervan verhinderen op zijn minst een fris glas levenswater te drinken uit deze zuivere bron.

Mahayana-mysticisme of universele waarheid
De inhoud van het relatief korte boekje is dan ook verbijsterend. Het werd door D.T. Suzuki – in het Westen vooral bekend is als autoriteit op het gebied van Zen- en Mahayana boeddhisme – bestempeld als ‘een zuiver voorbeeld van Mahayana-mysticisme.’ De uitgave uit 1927 bevat een schriftelijke opdracht van de Tashi Lama, Panchen Lobsang Tub-ten Chö-gyi Nyima. Hij werd bezocht door Basil Crump en Alice Leighton Cleather in verband met H.P.B.’s verklaring dat de tekst werd ontleend aan geheime boeken, die onder de berusting van de Tashi Lama zouden zijn. Maar deze dingen maken de inhoud niet verbijsterend. Wat het dat wel maakt is juist de universaliteit van de geestelijke wijsheid die eruit spreekt. Ondanks de duidelijke boeddhistische elementen die erin voorkomen, kan ieder persoon die zoekt naar geestelijke verdieping en zingeving, hieruit putten en zich aangesproken voelen als een leerling door een Leraar die de tijdelijkheid en pijnlijkheid van deze wereld is overstegen.
De Stem van de Stilte bestaat uit drie delen die zijn bedoeld voor het dagelijks gebruik van Lanoos (leerlingen): De Stem van de Stilte, De Twee Paden en De Zeven Poorten. Hierbij een passage uit elk deel om een indruk te geven van de inhoud.

De Stem van de Stilte
‘Aanschouw de Scharen der Zielen. Zie hoe zij boven de stormachtige zee van het menselijk leven heen en weer zweven en uitgeput, bloedend, vleugellam, de een na de ander op de opgezweepte golven storten.
Als gij door de Hal van Wijsheid het Dal der Gelukzaligheid wilt bereiken, Discipel, sluit dan uw zinnen goed voor de grote, gruwelijke ketterij der afgescheidenheid (1). Laat uw Ziel uw oor lenen aan elke kreet van smart, gelijk de lotus haar hart opent om de morgenzon in te drinken. Laat niet de felle Zon één traan van smart drogen, eer ge die zelf van ’s lijders oog hebt weggewist.Deze tranen, O mededogende van hart, zijn de stromen die de velden der onsterfelijke barmhartigheid bevloeien. ‘

De Twee Paden
‘Wie zal het eerst de leer vernemen der Twee Paden die één zijn, de ontsluierde waarheid omtrent het Verborgen Hart? (2) De Wet die, geleerdheid schuwend, Wijsheid onderricht, onthult een smartelijk verhaal.
Helaas, helaas dat, hoewel alle mensen Alaya (3) bezitten, met de grote Ziel één zijn, Alaya hun toch zo weinig baat! Zie hoe, gelijk de maan die weerkaatste wordt in de rustige golven, Alaya door het grote en het kleine wordt weerkaatst, in de nietigste atomen zich weerspiegelt, en toch niet ieders hart bereiken kan. Helaas, dat zo weinigen hun voordeel doen met die gave, met die onschatbare weldaad om waarheid te leren kennen, de juiste waarnemingen der bestaande dingen en de Kennis der niet-bestaande!’

De Zeven Poorten
‘Weet, O Narjol (4), gij die het Geheime Pad gaat, dat de frisse, zuivere wateren van deze stroom gebruikt moeten worden om de bittere golven van de Oceaan zoeter te maken – die machtige zee van smart, gevormd door de tranen der mensen.
Helaas! Wanneer gij eenmaal zijt geworden als de vaste ster in de hoogste hemel, dan moet die stralende hemelbol vanuit de diepten der ruimte schitteren voor allen – behalve voor zichzelf; allen licht geven, maar het aan niemand ontnemen.
Neig nu het hoofd en luister goed, O Bodhisattva – het Mededogen spreekt en zegt: “Kan er zaligheid bestaan, wanneer al wat leeft moet lijden? Zult gij gered worden en heel de wereld horen klagen?”
Gij zijt ingelicht – Kies uw weg.’

En zo spreekt de Stem van de Stilte, de stille stem van het Hogere Zelf dat aanwezig is in ieder van ons en dat één is met de Zelven van al wat Leeft. Deze fundamentele eenheid, die reeds door de wetenschap erkend wordt en eeuwen geleden (en nog steeds) door mystici van alle landen via geestelijke ontwikkeling werd ontdekt, vraagt om een ethiek van mededogen. Een werkelijke, globale beschaving die kan reiken tot onvoorstelbare hoogten is hiervan het gevolg. We hoeven het alleen maar te willen.

Johan Aanen

H.P. Blavatsky (vert.), De Stem van de Stilte, Den Haag: Stichting I.S.I.S., 1992
ISBN: 90-70163-58-6
Tekst is online beschikbaar via: www.theosofie.net

Noten
(1) Attavâda, de ketterij van het geloof aan de Ziel, of juister, het geloof dat de Ziel of het Zelf gescheiden is van het Ene, Universele, oneindige ZELF.
(2) De esoterische of Harte-leer
(3) De Al-Ziel of het Al-Zelf, de universele Geest.
(4) Heilige