BANGKOK (IPS) – Van Singapore naar Istanbul of van Seoel naar het Oezbeekse Samarkand sporen: binnen afzienbare tijd moet het kunnen. China, Rusland, India en vijf kleinere Aziatische landen zijn er sinds deze maand officieel toe verbonden een Transaziatisch Spoorwegnet (TAR) uit te bouwen.

Een intergouvernementele overeenkomst over de TAR trad deze maand in werking. Daarvoor moesten acht landen het verdrag hebben ondertekend. Naast India, China en Rusland zijn dat Zuid-Korea, Thailand, Cambodja, Tadzjikistan en Mongolië.

Langs de zijderoute
Het Aziatische spoornet moet 114.000 kilometer spoorlijnen gaan omvatten die door 28 Aziatische landen voeren. De spoorverbindingen, waarvan er sommige de legendarische Zijderoute volgen, moeten de handel tussen de verschillende delen van het continent bevorderen.

De plannen dateren al uit de jaren 60, en ongeveer 106.000 kilometer van het geplande net ligt er al. Ook de spoorweginfrastructuur van landen als Iran, Turkije, Bangladesh en Vietnam maakt er deel van uit. Maar er moeten nog 8.300 kilometer cruciale verbindingen worden aangelegd, onder meer in Birma, Iran, Kirgizië en Laos. Daarvoor is 18 miljard euro nodig, schat de Economische Commissie voor Azië en de regio van de Stille Oceaan (Escap), een VN-orgaan dat de plannen coördineert. Extra geld is er nodig om bestaande spoorlijnen aan te passen zodat het vervoer van vrachtcontainers mogelijk wordt.

De huidige internationale economische situatie maakt het niet makkelijker om dat geld te vinden, maar doet tegelijkertijd de noodzaak van de investeringen duidelijker aanvoelen. Goederentransport via het spoor is relatief goedkoop en milieuvriendelijk en zou de landen van Azië helpen hun buren als handelspartners te ontdekken.

“De landen van Azië en de regio van de Stille Oceaan drijven meer handel met de rest van de wereld dan met elkaar”, zegt Noeleen Heyzer, uitvoerend secretaris van de Escap. “De intraregionale handel tussen de ontwikkelingslanden in onze regio maakt maar 37 procent uit van onze totale export, terwijl dat aandeel in de EU 68 procent is.”

Het Aziatische spoornet moet vooral de ontwikkeling bevorderen van de twaalf landen in de regio die niet aan zee liggen, en van steden in andere landen die ver in het binnenland liggen. Dat kan de economische wanverhoudingen tussen landen en streken in Azië helpen verminderen.

Maar er moet nog veel water door de zee. Veel landen moeten hun douaneformaliteiten en de grenscontroles voor personenverkeer nog vereenvoudigen. Nogal wat landen in de regio hebben het wantrouwen nog niet overwonnen dat de Koude Oorlog deed groeien. Tussen Noord- en Zuid-Korea heerst er zelfs nog altijd een gewapende vrede.

Een gelijkaardig project, het Aziatische Autosnelwegnet (AHN) dat 32 Aziatische landen met elkaar moet verbinden en dat geregeld wordt door een verdrag dat al in 2005 werd geratificeerd, kampt met dezelfde problemen.

Aan sommige belangrijke delen van het Transaziatische Spoorwegnet wordt momenteel gewerkt. Dat is het geval met de verbindingen tussen Iran en Azerbeidzjan, tussen Turkije en Georgië en tussen Iran en Armenië. Er wordt ook gebouwd aan een tunnel onder de Bosporus, die het Europese deel van Turkije met het Aziatische verbindt. Een nieuwe verbinding tussen Thailand en Laos werd onlangs ingehuldigd.