In de woestijn van Noord-Afrika zou het grootste zonne-energie project ooit nu van start gaan. De input is zon, de output is elektriciteit. Het Europees Solarproject ‘Desertec’ zou heel Europa met energie kunnen bevoorraden.

Het idee dat al meerdere jaren speelde binnen verschillende organisaties en multinationale partnerschappen, gaat nu concreet van start. Zowel de Europese Unie, de Club van Rome, de Unie van de Mediterrane wereld, de Mediterrane wereld en Noord-Afrika en de Trans-Mediterrane Coöperatie van hernieuwbare energie (TREC) waren op de hoogte van het duurzame Desertecplan.

Perfecte timing
Een consortium van twintig Duitse bedrijven liet recent weten dat het voor de financiering zal instaan en gaf daarmee het startschot voor het project. Onder andere het bedrijf Siemens, de Duitse Bank, Munich Re en energieaanbieders RWE en Eon schaarden zich achter de plannen. “ Nu is de perfecte timing om het initiatief te starten, nu onze economieën, de hulpbronnen en de klimaatverandering dringend nieuwe impulsen nodig hebben”, zegt Alexander Mohanty, woordvoerder van herverzekeraar Munich Re.

15 procent van het Europese energieverbruik
Volgens experts zou het Europees Solarproject Desertec 400 miljard euro aan investeringen kosten, dat schrijft de krant Sueddeutsche Zeitung. 350 miljard euro daarvan gaat naar de bouw van de installatie, de rest wordt in een gelijkstroom- en hoogspanningsnet gepompt. Dat net moet de stroom dan vanuit de Sahara naar Europa transporteren.

Volgens de plannen en cijfers van het Duits Aerospace Center (DLR) moet de zonne-energie 15 procent van het Europese energieverbruik kunnen dekken, een goedkoop alternatief dus. Desertec wordt het allergrootste gecentraliseerde zonne-energie project, schrijft The New York Times. Spanje en de Verenigde Staten zijn al begonnen met de bouw van zonthermische centrales, in Algerije, Egypte en Marokko zijn projecten in aanbouw. Ook in Jordanië en Libië zijn centrales gepland, meldt TREC. De productie zou wel beperkt blijven tot de meest zuidelijke gebieden, in het bijzonder Saoedi-Arabië en de landen in Zuidelijk Sahara.

Zes uren zon uit de woestijn
De regio in Noord-Afrika die bij het project is ingeschakeld, zou ongeveer negen miljoen vierkante kilometer bestrijken. In de zomer kan de temperatuur er opklimmen tot 50, 60 graden Celsius. “Zes uren zon uit de woestijn zou meer energie kunnen produceren dan de mensheid in een heel jaar kan verbruiken”, stelt de Club van Rome voor in een recente studie. Een keten van installaties zal met spiegels de energie van de zon bundelen en gebruiken om stoom op te wekken voor turbines.

Het systeem kan de energie opslaan zodat er een permanente energielevering is, ook ’s nachts en tijdens periodes van slecht weer. Uiteindelijk kan de vrijgekomen elektriciteit naar de Europese markten overgebracht worden. De restwarmte kan gebruikt worden voor de ontzilting van zeewater of voor koeling. “Het project zendt een sterk signaal uit dat investeringen in hernieuwbare energie niet enkel op ecologisch vlak resultaat hebben, maar ook economisch opbrengen ”, schrijft The Financial Times van Duitsland. Bovendien worden er in het proces geen broeikasgassen, geen fijn stof en geen afval geproduceerd, zegt de Vereniging voor Zonnekrachtcentrales.

Kritiek
Niet iedereen is onder de indruk van het duurzame alternatief. “Sommigen begrijpen niet waarom er miljarden euro’s geïnvesteerd moeten worden in het winnen en transporteren van zonlicht, terwijl de energie ook in Europa geproduceerd kan worden”, stelt het TRANS- Concentrating Solar Thermal Power centrales (CSP) scenario tot 2050. Duurzame energie moet dus in Europa uitgebreid worden om de meerderheid van de Europese energievoorziening te voorzien. TREC speelt de bal terug en zegt dat Europese landen kunnen investeren in Desertec om een deel van hun doelstellingen over klimaatbescherming te bereiken.

Ook bij de kritiek over de kosten dekt TREC zich in: “Europa heeft inderdaad zelf voldoende energie in de vorm van wind en zon, maar het alternatief in Noord-Afrika is goedkoper”. Maar ook zonne-energieonderneming Solarworld blijft sceptisch. Bedrijfsleider Frank Asbeck zegt in de Sueddeutsche Zeitung dat het gevaarlijk is om in eenzelfde afhankelijke situatie terecht te komen als met de olie nu, wanneer de zonnecentrales gebouwd worden in politiek onstabiele landen. Het stroomnet moet er ook nog aangepast worden.

Toch voegden ook landen zoals Italië, Spanje, de Verenigde Staten zich al achter het project. Frankrijk echter zet volgens de krant nog steeds in op atoomenergie.

Zonne-energie voor Gaza?
Het Desertec concept is uitgebreid en stelt zelfs voor om een zonne-energie en waterproject uit te bouwen in Egypte “als onderdeel van een mogelijk internationaal herstelprogramma voor Gaza”. TREC stelt dat het project de kosten van geconcentreerde CSP omlaag brengt en tegelijkertijd sociale en politieke problemen kan verlichten. De benodigde investering zou rond de 5 miljard euro liggen. (Jill Marchant / MO)