De nieuwe federale republiek Nepal sleutelt aan een nieuwe grondwet. Mensenrechtengroeperingen en milieuorganisaties zien het als een historische kans om het milieu en de rechten van de verschillende bevolkingsgroepen in het land te beschermen.

Volgens waarnemers zal de nieuwe grondwet radicaal verschillen van de oude, omdat de nadruk zal liggen op de ecologische rechten van kwetsbare sectoren van de maatschappij, waaronder inheemse volkeren.

Mensenrechtengroeperingen vinden dat de rechten van die bevolkingsgroepen zoals de Dalits en Janajatis stevig verankerd moeten zijn in de nieuwe grondwet. De eerste versie van de tekst bevat al voorzieningen rond de rechten van inheemse volkeren over bos, land, mijnbouw, water en energie.

Nieuwe staat
Het opstellen van de nieuwe grondwet markeert een historisch nieuw begin voor een land dat enkele jaren geleden nog verwikkeld was in een strijd tussen overheidstroepen en maoïstische rebellen.

Na een burgeroorlog van meer dan tien jaar en een opstand van het volk in april 2006 legden de rebellen de wapens neer om hun strijd politiek verder te zetten. Een vredesakkoord in november 2006 maakte formeel een einde aan de burgeroorlog, die meer dan 16.000 slachtoffers eiste.

De interimgrondwet voorzag in de oprichting van een Grondwettelijke Vergadering, die tegen 2010 haar taak tot een goed einde moet brengen.

Milieu en mensenrechten
Volgens Naryan Belbase, vertegenwoordiger van de World Conservation Union in Nepal, hangt meer dan 85 procent van de Nepalese bevolking voor haar levensonderhoud af van het milieu. Het zijn kwetsbare gemeenschappen die als eerste de gevolgen van de klimaatverandering zullen ondervinden, zoals overstromingen of lange periodes van droogte.

“Thema’s als de klimaatverandering, rechten op een gezond milieu of het gebruik van natuurlijke rijkdommen zijn overal ter wereld belangrijk, maar vooral in Nepal omdat het land hertekend wordt en er een nieuwe grondwet geschreven wordt”, zegt Nimesh Regmi van het Nepalese Forum voor Milieujournalisten.

“Veel berggemeenschappen zijn erg kwetsbaar voor plotse overstromingen door gletsjers, en die zullen vaker voorkomen door de klimaatverandering”, zegt hij. “Inheemse gemeenschappen zijn ook erg belangrijk voor de bescherming van de kruiden in de jungles van Nepal, maar ze krijgen zelden iets te zien van het geld dat daarmee verdiend wordt.”

In een eerste versie van de grondwet worden milieurechten als een fundamenteel recht beschreven. Er zijn ook bepalingen rond het duurzaam gebruik, de bescherming en eerlijke verdeling van natuurlijke rijkdommen. De tekst moedigt specifieke ontwikkeling aan die het milieu niet schaadt en voorziet compensatie bij milieuschade. (IPS)