Aart van Veller is een van de eigenaren van ‘Wij zijn koel’, een organisatie die ‘mooie merken’ als MTV en G-Star helpt klimaatneutraal én winstgevend te zijn. Op de dag van het interview is Aart 25 geworden. Terwijl hij het grachtenpand laat zien waar Wij zijn koel onlangs naartoe verhuisde, wordt hij gefeliciteerd door collega’s en medehuurders. Aart zelf is niet zo bezig met jarig zijn. We zitten nog niet of er komt een telefoontje dat  even genomen moet worden. Goed nieuws: Wij zijn koel heeft er een grote nieuwe klant bij.

Het gaat goed, of niet?
Grote glimlach: ‘Ja.’

Wat gebeurt er precies als een bedrijf ja zegt tegen jullie diensten?
‘We helpen ze om zowel winstgevend als klimaatneutraal te zijn. Dat betekent dat we hele praktische oplossingen aandragen en implementeren, zoals hoogwaardige LED-verlichting, alle computers automatisch uit als ze niet gebruikt worden en het hele wagenpark bij natuurlijke vervanging over op zuinig en elektrisch. De rest van wat we doen, draait om communicatie. We geven workshops aan werknemers, waarin we proberen een mentaliteitsverandering teweeg te brengen. Op praktisch vlak gaat het om kleine en grote dingen, maar de focus ligt op de mindset, het bereid zijn om telkens als ze een beslissing nemen, te denken: “hoe kan ik dit doen en tegelijkertijd het milieu zo min mogelijk belasten”. Dan gaat het dus ook om grote dingen, zoals alleen lease-auto’s aanbieden die zuinig of zelfs elektrisch zijn. Of alle vluchten van medewerkers compenseren.’

Een mentaliteitsverandering teweegbrengen klinkt lastiger dan praktische oplossingen aandragen.
‘Klopt. Je moet mensen ervan zien te overtuigen dat klimaatneutraal werken alleen maar voordelen oplevert. Dat het goedkoper, leuker, mooier en beter is. Dat wil niet iedereen meteen aannemen.’

Wat moet er veranderen in onze mentaliteit?
‘Eigenlijk moeten we alles gaan heroverwegen. Alles waaraan we zijn gewend, wat we als normaal zien, moeten we opnieuw bekijken. [Bijvoorbeeld telkens opnieuw de waterkoker aanzetten voor één kopje thee, of boodschappen kopen met heel veel verpakkingsmateriaal, of elke dag vlees eten, of je monitor aan laten staan als je ‘s avonds naar huis gaat, red.] Dat dwingt je om ook anders naar jezelf te kijken, dus je moet van binnenuit bereid zijn om dat te doen.’

Jullie richten je op ‘mooie merken’. Mogen de minder mooie merken niet bij jullie aankloppen?
‘Jawel, maar we richten ons specifiek op toonaangevende A-merken, omdat zij een sterke voorbeeldfunctie hebben. Er is niet veel tijd, dus is het zinvoller om je op de merken te richten waar de rest achteraan wil lopen.’

Noem eens een voorbeeld van zo’n ‘mooi merk’ dat jullie hebben geholpen.
‘We hebben workshops gegeven bij MTV en Discovery Channel, waarin we – samen met het reclamebureau Czar – een keurmerk voor duurzame commercials hebben ontwikkeld, Adzero. Dat zijn natuurlijk grappige dingen. Het keurmerk baseert zich op verminderen, verduurzamen en compenseren. Het reduceren van CO2 begint bij het bepalen van de footprint van een bedrijf. Vervolgens wordt gekeken naar het verbruik van energie, water en papier en hoe het afval kan worden verminderd. In de praktijk levert dit een reductie van 20-30% op. De tweede stap is het duurzaam inkopen, dus producten als groene energie, niet gebleekt papier en duurzame vervoersmiddelen. De reductie ligt hierna tussen de 50 en 75%. De rest van de uitstoot wordt gecompenseerd door te investeren in het behoud van bestaand bos of in groene energieprojecten in derde wereld.’

Welke merken staan bovenaan je lijstje?
Meteen: ‘Apple, Google en…. Virgin!’

Staan al die bedrijven te springen om klimaatneutraal te worden? Of heb je ook met critici te maken?
‘Die zitten er altijd tussen; mensen die alleen maar op de berichten wijzen waaruit blijkt dat opwarming van de aarde niet bewezen is, enzo. Wetenschapsjournalist Simon Rozendaal van het tijdschrift Elsevier is iemand die graag zulke berichten de wereld inhelpt. Dat vind ik pijnlijk; iemand met zo’n functie zou beter moeten weten.’

Wat dacht je zelf dan toen je hoorde dat klimaatorganisatie IPCC rapporten aandikt om doelen te bereiken?
‘Ik zie het als een patiënt die ziek is en naar de dokter gaat. Vervolgens worden er dertig onderzoeken gedaan en uit één onderzoek blijkt dat de patiënt niets mankeert. De rest zegt dat hij op sterven na dood is en hij voelt zich bovendien doodziek. Alle pijlen wijzen in dezelfde richting en we hebben iedereen nodig om weer beter te worden.’

Je zou er bijna slecht van slapen.
‘Ja, maar ik lig er dus nooit wakker van. Ik bekijk alles vanuit een optimistisch perspectief.’

Je bent nog heel jong, hebt na je studie Economie een bedrijf uit de grond gestampt dat ontzettend goed loopt, bent voortdurend overal als eerste bij, spreekt wereldleiders. Denk je nooit: ik had ook bij een multinational kunnen werken en gruwelijk rijk kunnen worden?
‘Ja, dat denk ik wel eens. Sterker nog, toen ik zeventien was hield ik een spreekbeurt over het rapport ‘Grenzen aan de groei’ van de club van Rome. Ik had een pak aangetrokken en een stropdas van het WNF om. Toen voelde ik al: enerzijds wil ik dat snelle leven, carrière maken en status bereiken. Maar anderzijds gaat de wereld naar de kloten. Dat voelde als een tweestrijd.’

Is het een kwestie van óf geld verdienen, óf de wereld redden?
‘Weet je, mensen zijn raar met geld. Eigenlijk vindt iedereen geld een beetje vies. Dus als je veel geld verdient, omdat je bij een “vies bedrijf” als Shell werkt, dan wordt dat geaccepteerd. Maar als je veel geld verdient met duurzaamheid, wordt dat gezien als hypocriet. Dan ben je fout bezig. Ik vind dat onzin. Natuurlijk wil ik met Wij zijn koel ook veel geld verdienen. Niet omdat ik heel rijk wil worden, maar omdat meer mensen dan bereid zullen zijn zich in te zetten voor duurzaamheid; als mensen zien dat je met verduurzamen ook geld kunt verdienen (en dus dat het niet alleen maar nadelen, maar juist grote voordelen heeft), zullen zij ook geïnteresseerder raken in duurzaam ondernemen. De mens denkt uiteindelijk toch altijd What’s in it for me?’

Waarom vind jij juist het milieu zo belangrijk? Er zijn toch nog veel meer misstanden in de wereld?
‘Ja, maar als we nu niets doen aan het feit dat onze brandstoffen opraken en de uitstoot van CO2 terugbrengen, valt er niets meer te redden. Dan gaan we gewoon kapot. Bovendien los je heel veel andere problemen op, als je duurzaam te werk gaat. (Pakt een lampje met een zonnepaneel eraan.) Kijk, dit is een goed voorbeeld: dit lampje is door het bedrijf Tendris ontwikkeld voor de derde wereld. Daar gebruiken mensen vaak kerosine om een vuurtje in hun woning te stoken, voor licht. Als al die mensen dit lampje gaan gebruiken, wordt er minder kersosine gebruikt, ademen zij geen giftige dampen meer in, kunnen kinderen leren lezen bij een goede lichtbron en is er minder CO2-uitstoot. Kortom: je lost veel problemen ineens op.’

Dat klinkt inderdaad als een mooie oplossing, maar betekent duurzaamheid in de westerse wereld niet vooral dat je dingen moet laten?
‘Nee, hoezo?’

Nou, je kunt bijvoorbeeld niet meer elke dag in bad of je kleren lekker in de droger proppen.
‘Ok, misschien kun je sommige luxedingen niet meer doen, maar ik ben ervan overtuigd dat je levenskwaliteit niet minder wordt. Mijn leven is er veel leuker door geworden. Ik heb bijvoorbeeld heel veel leuke mensen ontmoet die, eh, hoe zeg ik dat? Die bereid zijn om verder te denken. Dat zijn vaak leuke mensen.’

Duurzaamheid is behoorlijk hip aan het worden. Vind je de hype op het gebied van groene lifestyle ook een goede ontwikkeling?
‘Fantastisch! We moeten mensen verleiden om mee te doen en dat doe je niet door te zeggen dat je leven er minder leuk van wordt als je groen gaat leven. De boodschap is eigenlijk: giving is the new taking.’

Als je het zo vertelt, krijg ik inderdaad het gevoel dat ik gek ben als ik niet heel snel zonnepanelen op m’n dak zet. Hoe komt het dat mensen bereid zijn om naar jou te luisteren?
Denkt lang na. ‘Ik denk omdat ik me goed kan inleven in degene die tegenover me zit. ‘Eerst begrijpen, dan begrepen worden’, is iets wat ik goed kan. En het helpt ook dat mijn beweegredenen authentiek zijn. Het kan mij echt wat schelen.’

Denk je ook echt dat het gaat lukken? Dat de wereld gered gaat worden?
Resoluut: ‘Ja, dat denk ik. Ik denk dat we op het randje van de afgrond staan, maar uiteindelijk gaat het goed komen. Zeker weten.’

Meer verkoeling? www.wijzijnkoel.nl

Rita Schroën ( www.ritaschroen.nl )

Bron: