Het lijkt erop dat de Amerikaanse regering een streep heeft getrokken onder het 29-jarige bewind van de Egyptische president Moebarak, nu vandaag nieuwe betogingen in Cairo en andere Egyptische steden worden verwacht.

De regering-Obama wil echter niet openlijk vragen dat Moebarak aftreedt, ook al zijn Amerikaanse functionarissen druk in de weer om de verschillende partijen achter de nieuwe oppositiecoalitie van Mohamed ElBaradei te scharen. Die riep Washington op om explicieter aan te dringen op het vertrek van de 82-jarige Egyptische leider.

Tot die conclusies kwamen een aantal onafhankelijke Midden Oostenexperts die maandag samen zaten met hooggeplaatste medewerkers van het Witte Huis. Een dag eerder liet het Witte Huis weten dat president Obama in het weekend aan verschillende buitenlandse leiders had verklaard “een ordelijke overgang te steunen naar een regering die beter beantwoordt aan de verzuchtingen van het Egyptische volk.”

“Ze waren erg toegespitst op wat er na Moebarak zal volgen”, zei een van de experts die maandag op het Witte Huis te gast was. “Iedereen was het erover eens dat een ordelijke transitie niet mogelijk was onder Moebarak en dat het nog maar de vraag was of Omar Suleiman (de voormalige topman van de inlichtingendienst die zondag vicepresident werd, nvdr) deel kan uitmaken van een geloofwaardige overgang”, aldus de anonieme bron.

“Sommigen merkten op dat Suleiman zelf geen al te hoge dunk heeft van democratische hervormingen. Als hij Moebarak opvolgt als president lijkt het onwaarschijnlijk dat het protest afneemt.”

Steun van het leger
Tegelijk liet het Egyptische leger officieel weten dat het geen geweld zal gebruiken tegen de betogers en dat het vreedzaam protest als vrije meningsuiting voor iedereen respecteert. Ondanks die belofte werd het internet, dat vorige week werd afgesneden, niet hersteld in Egypte. Ook het treinverkeer is naar verluidt afgeschaft, vermoedelijk om te verhinderen dat het aantal manifestanten vandaag aangroeit.

Het Pentagon, dat vorige week de Egyptische legertop ontving, zit op dezelfde golflengte als het Witte Huis. “Het oordeel van de regering-Obama gaat in de richting van democratische verkiezingen met de steun en bescherming van het Egyptische leger”, schreef kolonel Pat Lang, een voormalige Midden Oostenanalist van het Defense Intelligence Agency (DIA) in het Pentagon. Op zijn blog prees hij de aanstelling van Suleiman als vicepresident, en de gewezen bevelhebber van de luchtmacht Ahmed Shafik als nieuwe premier.

Te weinig, te laat
Meer algemeen vinden Amerikaanse experts de inspanningen van Moebarak om zijn hachje te redden door een nieuwe, zogezegd hervormingsgezinde regering te vormen te weinig en te laat. “Dit zijn geen hervormers”, stelt Blake Hounshell van ForeignPolicy.com, die aan het Ibn Khaldun Centrum voor Ontwikkelingsstudies in Cairo werkte.

De Amerikaanse regering voelt er weinig voor om Moebarak openlijk te vragen op te stappen, hoewel functionarissen en onafhankelijke experts vrezen dat hoe langer de Egyptische president aanblijft, hoe groter de kans dat de huidige onrust zal radicaliseren. “We willen de machthebbers in Egypte zeggen dat er verandering op komst is, waarbij de vraag is of we die constructief vorm geven of niet”, zegt Michelle Dunne van de Egyptische Studiegroep aan het Carnegie Endowment for International Peace.

Perceptie
Een aantal analisten die sympathiseren met de oppositie, hebben Obama aangemaand tot voorzichtigheid. “Als er lessen te leren vallen uit Tunesië, en uit het Amerikaanse beleid in de regio de afgelopen jaren, dan is het wel dat deze historische gebeurtenissen in Egypte niet over de VS mogen gaan”, schreef Shibley Telhami, een Midden Oostenspecialist van het Brookings-instituut, in Politico.

“Als de VS een krachtige positie innemen, hoeven we ons geen illusies te maken hoe dat zal voorgesteld worden door heel wat mensen in de Arabische wereld. Het zal lijken alsof Washington de gebeurtenissen wil controleren”, besluit Telhami.

Maar hoe langer Moebarak standhoudt, hoe sterker islamistische groepen zoals de Moslimbroederschap zullen worden. Dan zal de Amerikaanse regering effectief gedwongen worden een duidelijker standpunt in te nemen, althans achter gesloten deuren. (IPS)