Functionarissen onder de Amerikaanse regering-Bush hebben het licht op groen gezet voor het folteren van terrorismeverdachten die door de VS werden vastgehouden. Dat staat in een nieuw rapport van Human Rights Watch (HRW).

Het document Getting Away with Torture bevat bewijsmateriaal dat volgens HRW moet leiden tot gerechtelijke onderzoeken tegen onder andere vicepresident Dick Cheney, gewezen minister van Defensie Donald Rumsfeld, gewezen CIA-directeur George Tenet en de voormalige president George W. Bush zelf.

Recent vrijgegeven memo’s, transcripties van hoorzittingen in het Congres en andere bronnen tonen volgens HRW aan dat functionarissen van Bush het gebruik van technieken die bijna universeel als foltering worden beschouwd – zoals waterboarding – hebben goedgekeurd. Er is ook sprake van CIA-gevangenissen in het buitenland en het uitleveren van gevangenen aan landen waar ze vervolgens gefolterd werden.

HRW heeft ook kritiek op het beleid van de huidige regering-Obama, die er niet in slaagt de verplichtingen onder het VN-Verdrag Tegen Foltering na te leven door daden van foltering of andere onmenselijke behandeling te onderzoeken.

“President Obama heeft de beslissing verdedigd om geen functionarissen uit de regering van zijn voorganger te vervolgen met het argument dat zijn land vooruit moet kijken, niet achteruit”, verklaart HRW-directeur Kenneth Roth. “Hij heeft foltering behandeld als een ongelukkige beleidskeuze eerder dan een misdaad.”

Tot op heden hebben de regeringen van Bush en Obama kunnen verhinderen dat rechtbanken de essentie van folterbeschuldigingen in burgerlijke rechtszaken herbekijken. De zaken bevatten gevoelige informatie die, als ze bekend raakt, de nationale veiligheid in gevaar kan brengen, luidt het.

Vorig jaar verdedigde Bush het gebruik van waterboarding omdat het volgens het ministerie van Justitie wettelijk was. In 2002 schreven advocaten memo’s voor de Amerikaanse regering waarin een lijst van grove ondervragingstechnieken zoals waterboarding werd goedgekeurd. Maar HRW toont nu aan dat regeringsfunctionarissen druk hebben gezet op de politiek benoemde advocaten om deze juridische rechtvaardigingen te schrijven.

“Functionarissen onder Bush mogen niet de pen vasthouden bij het schrijven van juridisch advies en er zich dan achter verschuilen alsof het onafhankelijk werd aangereikt”, vindt Roth.

Dubbele standaard
Dat Washington er niet in slaagt zijn eigen burgers aan te klagen voor misbruiken als foltering ondergraaft uiteindelijk zijn inspanningen om andere regeringen verantwoordelijk te houden voor mensenrechtenschendingen, schrijft HRW.

“De VS schreeuwt terecht om gerechtigheid als er ernstige internationale misdaden worden gepleegd in plaatsen als Darfoer, Libië en Sri Lanka. Maar er mogen geen dubbele standaarden zijn”, aldus Roth.

Naseema Noor