“Veel media, waaronder de bekende Arabische nieuwszender Al Jazeera, zwijgen Bahrein dood”, zegt de Bahreinse activist Nabeel Rajab op een conferentie in het Canadese Montréal. “Sociale media nemen het voortouw in de Arabische lente, en niet de lokale, regionale of internationale media.”

“Aan alle twitteraars hier aanwezig, gelieve mijn naam in hashtag te zetten. Zo weet de regering dat ik hier spreek”, zei Rajab zaterdag aan de aanwezigen van de plenaire vergadering van Civicus, de Wereldalliantie voor Burgerparticipatie. Rajab is de voorzitter van het Bahreinse Centrum voor Mensenrechten en neemt het regime in zijn land op de korrel.

Hij is ook erg kritisch over de manier waarop de klassieke media verslag uitbrengen van de opstanden in Bahrein. “Aangezien zij de gebeurtenissen negeren, is het aan de sociale media om die taak op zich te nemen.” Dat lijkt aardig te lukken. Rajab schat dat 18 procent van de bevolking hem volgt op Twitter en Facebook.

Mobiliseren
Perihan Abou-Zeid van de Egyptische zender Qabila TV sprak maandag over de rol van sociale media bij verkiezingen. “Een verhaal vertellen via sociale media raakt bij de mensen eerder een emotionele snaar dan bij traditionele vormen van politieke communicatie”, verklaarde ze. “Als de mensen zich eenmaal aangesproken voelen, is de volgende stap het mobiliseren. Ook hier komen sociale media van pas. Ze stellen de juiste vragen: wat wil je doen, wil je op straat komen?”, aldus Abou-Zeid. In Egypte heeft dit geleid tot de protesten op het Tahrirplein.

De burgerjournalistiek is aan een steile opmars bezig in Egypte, merkt Abou-Zeid op. Zo kwamen er door de revolutie een miljoen nieuwe Facebookgebruikers en 65 procent meer twitteraars bij. Organisaties als Qabila TV zagen het licht als een nieuw platform van politiek bewustzijn.

“Ondanks de vooruitgang die werd geboekt in de afgelopen zeven maanden, beginnen sociale media nog maar pas een echte impact op de Egyptische politiek te krijgen. Slechts 23 miljoen van de 85 miljoen Egyptenaren gebruikt internet, waarvan 5 miljoen Facebook gebruikt en amper 50.000 Twitter”, zegt Abou-Zeid.

Onbetrouwbare informatie
“We verwachten voor de volgende verkiezingen niet dat sociale media een grote rol zullen spelen bij de campagne van een kandidaat of politieke partij”, verklaart ze. Maar Abou-Zeid noemt de opgeleide gemeenschap die sociale media gebruiken wel “trendsetters op het vlak van politiek activisme.”

Sociale media kunnen ook misbruikt worden, stellen deelnemers in Montréal vast. Volgens Abou-Zeid hebben burgers in veel gevallen al bewezen dat ze zulke onbetrouwbare bronnen eruit kunnen halen. De Egyptische krant Youm7.com die foute informatie twitterde, wordt bijvoorbeeld niet langer als een betrouwbare bron beschouwd door de Egyptenaren.

“De volledige impact van sociale media sinds de val van Moebarak is niet duidelijk”, besluit Abou-Zeid. Maar zeker is dat hun rol bij het aanwakkeren van de revolutie mensen als Nabeel Rajab in Bahrein hebben geïnspireerd.

Portia Crowe