In delen van de Nederlandse Noordzeekust wordt vanaf volgend jaar het zeeleven beter beschermd. Voor de eerste keer wordt een deel van de Noordzee voor natuur gereserveerd, zodat het ecosysteem zich kan herstellen van intensieve visserij.

In andere gebieden van de Noordzeekust geldt een verbod op visserij die de bodem beschadigt. Daarnaast krijgen bedrijven die gebruik maken van innovatieve, duurzame technieken extra ruimte om te vissen.

Dat staat in het akkoord Visserijmaatregelen Beschermde Gebieden (VIBEG) dat vandaag wordt ondertekend door natuurbeschermingsorganisaties, de visserijsector en staatssecretaris Henk Bleker van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie (EL&I). Stichting De Noordzee, het Wereld Natuur Fonds (WNF), Natuurmonumenten en de Waddenvereniging beschouwen het Vibeg-akkoord als een eerste stap op weg naar een effectieve natuurbescherming van de Noordzee en een duurzamere visserij.

Natura 2000
Het Vibeg-akkoord omvat de eerste twee Natura 2000-gebieden op zee waar Nederland maatregelen treft voor natuurbehoud. Het grootste Natura 2000-gebied is de Noordzeekustzone, die loopt van Bergen in Noord-Holland, langs de noordkant van de Waddeneilanden tot aan de Duitse grens. Daarnaast krijgt een grote ondergelopen zandbank voor de Zeeuwse kust tegen de Belgische grens, de Vlakte van de Raan, ook betere bescherming. Voor ecologisch waardevolle gebieden op volle zee, zoals de Klaverbank en de Doggerbank, worden in 2012 beschermende maatregelen bekend gemaakt. De Natura 2000-kustgebieden bestaan grotendeels uit ondiepe wateren met zandbanken, die gelden als kraamkamer voor het leven in zee. De zandige kust is essentieel voor visbestanden en belangrijk voor beschermde diersoorten, zoals de zeekoet en eidereend, de bruinvis en de gewone en grijze zeehond.

Duurzame visserij
Door intensieve visserij voor de Nederlandse kust is de natuur in die gebieden er slecht aan toe. Vissers gebruiken voor het vangen van tong en schol traditioneel zwaar vistuig die ze over de bodem slepen, de zogenoemde boomkor met wekkerkettingen. Daarnaast is een grote vloot garnalenvissers actief in de kustzone. Zij vissen met lichter tuig dan de boomkor, maar beroeren wel de bodem. Het voortdurend omwoelen van de zeebodem veroorzaakt ernstige verstoring van het leven in zee en voorkomt dat bodemleven en visbestanden zich kunnen herstellen. Het Vibeg-akkoord is daarom ook voor de visserijsector een belangrijke stap naar een duurzame visserij op de Noordzee.

Het gebruik van de boomkor wordt in de Natura 2000-gebieden geleidelijk verboden. De garnalenvisserij zal verder moeten verduurzamen. Vissers krijgen zo de mogelijkheid om zich aan te passen aan het verlies van visgronden. Vanaf 2016 mogen vissers de boomkor met wekkerkettingen helemaal niet meer gebruiken in de Natura 2000-gebieden langs de kust. Er mag dan alleen maar vistuig worden gebruikt dat aantoonbaar duurzaam is. De komende jaren moet duidelijk worden of de maatregelen voldoende zijn om de Noordzeenatuur te beschermen. Het akkoord loopt tot 2018. Daarna worden de maatregelen geëvalueerd.