De uitbarsting van verontwaardiging die als een grote bevrijdingskreet door de Spaanse steden galmde op die 15de mei, mag gerust historisch genoemd worden. Het volk dat eindelijk te kennen geeft dat het genoeg heeft van de gang van zaken, van de manier waarop het kapitaal de wereld runt en de politici zich laten degraderen tot speelbal van de financiële markten.

Veel was er niet nodig om de manifestatie van die 15de mei te laten uitgroeien tot een beweging van indignados. Niet meer dan een dertigtal jonge mensen die op het einde van de dag hun tenten opsloegen op de Plaza del Sol en beslist waren om door te gaan. De rest volgde als vanzelf. De bezetting breidde uit en genereerde Occupy Wallstreet, om vervolgens door te stoten tot Brussel, Gent en Antwerpen.

De tijd is rijp
Meermaals heeft de geschiedenis bewezen dat een verzuchting slechts een ruime echo vindt wanneer de tijd daar rijp voor is. Tien jaar geleden al, op zijn slottoespraak van het Wereld Sociaal Forum in Porto Alegre in 2002, lanceerde José Saramago een oproep tot verzet tegen de dictatuur van de markten en tot een grondig debat over het soort democratie waarin we leven.

‘Laat ons ongeduldiger zijn’, riep de inmiddels overleden Nobelprijswinnaar uit. Hij was Stéphane Hessel voor maar de tijd was niet rijp. Eerder al, in 1994, 1995 en 1996 had subcomandante Marcos in de uithoeken van het Mexicaanse Chiapas de wereldgemeenschap samengeroepen op de “intergalactische bijeenkomsten” in Aguascalientes. ‘Dat ieder zijn ya basta neemt en in beweging komt’, was de oproep van de apatistische denker.

Vandaag is het zo ver, vijftien jaar na de oproep van el sub. Voor de tachtig procent mensen die al decennia lang het slachtoffer zijn van de neoliberale markt en de kloof tussen arm en rijk, moet het een moment van opluchting zijn dat ook hier de druppel is gevallen die de emmer doet overlopen.

Historisch kantelmoment
Alles wel beschouwd, komt er een enorm potentieel vrij om aan een alternatief te bouwen. We bevinden ons dan ook op een bijzonder moment in de geschiedenis. Vraag is echter waar dit historisch moment zal uitmonden. De wereld kantelt, maar het kan nog alle kanten uit. Het is een illusie te denken dat we het veranderingsproces kunnen sturen. Maar we kunnen het wel beïnvloeden, in de ene of de andere richting.

Vaak wordt schamper gesteld dat de Occupy-betogers “niet weten wat ze willen”. Toch zijn er alvast drie zaken die ze hoog in het vaandel dragen en die bepalend kunnen zijn om het proces in de ene dan wel in de andere richting te sturen. En dat zijn waardigheid, geweldloosheid en diversiteit. Als de wereld in 2012 daar al wat mee zou opschieten, zouden we al een eind op de goeie weg zijn.

De gebeurtenissen van het afgelopen jaar hebben ook duidelijk gemaakt dat in deze wankele tijden een schijnbaar geringe of individuele daad een wereld in beweging kan brengen. Het hangt nu van ons allemaal af. Wij zijn nu aan zet.

Alma De Walsche