Veel Parijzenaars keken raar op toen hun burgemeester de oprichting van een openbaar fietssysteem aangekondigde dat het verstikkende verkeer in de Franse hoofdstad moest terugdringen. Vijf jaar later hebben al 138 miljoen mensen gebruik gemaakt van zo’n snelle stadsfiets.

Het Parijse fietssysteem werd in juli 2007 door burgemeester Bertrand Delanoë geïnstalleerd en kreeg de naam Vélib, een combinatie van vélo (fiets) en liberté (vrijheid). De eerste maanden bleken de sceptici gelijk te krijgen, want veel fietsers vonden de openbare fietsen te zwaar (23 kg) en vaak waren ze beschadigd of gestolen.

In het eerste jaar verdwenen zo’n 8000 Vélibfietsen en werden er dubbel zoveel vernield. Factoren zoals de hoge kosten van de dienst, het abonnement en het chaotische en gevaarlijke verkeer in Parijs deden het initiatief aanvankelijk ook niet veel goed.

Model voor anderen
Maar ondanks alles kan Vélib op zijn vijfde verjaardag terugblikken op een succesvolle evolutie: in vijf jaar tijd hebben al 138 miljoen mensen gebruik gemaakt van de 23000 huurfietsen. Van de totale stedelijke bevolking van 2,3 miljoen hebben 225000 mensen een abonnement en sinds 2011 is Vélib winstgevend.

Het systeem kende ook volgelingen: 31 gemeentes in de buitenwijken van Parijs sloten zich aan en voor 34 andere Franse steden diende Vélib als model. Ook diende Vélib als voorbeeld in de ontwikkeling van soortgelijke initiatieven in tal van steden over de hele wereld, van Melbourne in Australië tot de Amerikaanse stad San Francisco.

Stille revolutie
Voor Delanoë, een sober en gereserveerd politicus, is de triomf van Vélib een bevestiging voor zijn transportbeleid: een stille revolutie voor een stad die wordt geteisterd door files en luchtvervuiling.

“Vijf jaar geleden kon ik niet denken dat Vélib zo’n zulke goede resultaten zou hebben” zegt Delanoë. “Mijn doel was om voor een ander beleid te ijveren, om de Parijzenaars onafhankelijkheid en vrijheid in vervoer te geven en tegelijk de luchtvervuiling te verminderen.” Dit beleid wordt samengevat in de slogan “Parijs ademt” en is alomtegenwoordig in symbolen die worden gebruikt om het fietsgebruik in de stad te bevorderen.

Delanoë werd burgemeester van Parijs in maart 2001 en werd opnieuw verkozen in 2008. Een van zijn eerste maatregelen was de creatie van aparte rijstroken voor bussen in de stad. Ondertussen is er 370 kilometer aan fietspaden bijgekomen en is een niet-vervuilende tramlijn rond Parijs in aanbouw.

In december vorig jaar lanceerde de gemeentelijke overheid een auto-delen-systeem naar het model van Vélib. Autolib is nog niet zo populair als zijn tegenhanger op twee wielen, maar Delanoë is ervan overtuigd dat ook dit een positieve invloed zal hebben op het transport in de stad.

Julio Godoy