Het huidige Europese landbouwbeleid waarbij grote hoeveelheden voedsel worden geproduceerd met behulp van industriële landbouwmethoden, moet herbekeken worden. Deskundigen vinden dat dit model geen toekomst meer heeft in een sector die groener moet gaan denken.

Het huidige Europese landbouwbeleid (CAP) werd zes decennia geleden bedacht door landen die tijdens en na de Tweede Wereldoorlog met ernstige voedseltekorten te kampen hadden.

Maar in tijden van hongersnood, slepende droogte en dreigende bronnenoorlog, waarschuwen deskundigen dat de logica achter dit beleid waarbij grote hoeveelheden voedsel worden geproduceerd met behulp van industriële landbouwmethoden, herbekeken moet worden.

Voedsel verspild

Honger is iets wat de Europeaan niet meer kent. Gemiddeld eet die twee keer zoveel vlees als het wereldgemiddelde. Het European Environmental Bureau berekende dat per hoofd in de Europese Unie (EU) zo’n 170 kilo voedsel op jaarbasis wordt verspild. Bovendien heeft de industriële landbouw zoals die sinds jaren wordt gepromoot in de Unie, een enorme kost voor het milieu.

De landbouw is goed voor een kwart van het totale jaarlijkse waterverbruik in Europa, 100.000 hectare land gaat verloren voor de landbouw als gevolg van bederf en de biodiversiteit krimpt.

Geholpen door financiële ondersteuning konden onze boeren producten exporteren tegen prijzen die ver onder de productiekosten lagen wat kleine boeren in ontwikkelingslanden in de problemen bracht.

Hoewel dergelijke subsidies de laatste jaren aanzienlijk verminderden is Europa vandaag ’s werelds grootste importeur en exporteur van landbouwproducten.

Voorstel tot hervorming

Het CAP ondergaat momenteel structurele hervormingen die moeten resulteren in een nieuwe aanpak na 2014. Vorig jaar heeft de Europese Commissie, het uitvoerend orgaan van de EU, een voorstel ingediend dat naar groenere landbouwmethoden moet leiden.

Per zeven jaar gaat er 350 miljard euro aan publieke middelen naar landbouwbedrijven in de EU. De Commissie stelde voor dat vanaf 2014, 30 procent van de rechtstreekse betalingen aan landbouwers zou afhangen van de implementatie van milieunormen.

Ook werd een plafond van 300.000 euro aan subsidies per landbouwbedrijf voorgesteld.

Verder riep de Commissie boeren op om ten minste drie soorten gewassen op hun land aan te planten met de bedoeling om de destructieve monoculturen tegen te gaan, en zeven procent van het land vrij te houden voor de ontwikkeling van wildlife.

Natuurlijke aanpak

Het voorstel is een poging om de Europese landbouw te herstellen naar een meer natuurlijke aanpak.

Maar de grote industriële landbouwbedrijven die elke centimeter grond willen zien opbrengen, verzetten zich tegen deze natuurlijkere aanpak . Het Commissievoorstel werd al onder vuur genomen door industriële landbouworganisaties en nationale regeringen.

“Ik weet dat sommige boeren al veel doen” reageerde EU-commissaris voor Landbouw, Dacian Ciolos. “We bieden ook flexibiliteit als er al vorderingen werden gemaakt. Maar het principe blijft hetzelfde voor iedereen en daarom mogen deze maatregelen niet op vrijwillige basis worden genomen. We kunnen niet over duurzame landbouw spreken zonder verantwoordelijkheden te nemen inzake de bescherming van het milieu en het beheer van natuurlijke hulpbronnen” benadrukte Ciolos.

Met een deadline van iets meer dan een jaar, willen de CAP-onderhandelaars erover waken hun oorspronkelijke voorstellen niet nu al af te zwakken en tegelijkertijd willen ze aan de goedkeuring van onwillige lidstaten werken.

Groene NGO’s die het Commissievoorstel in eerste instantie een lauw welkom gaven en vonden dat het nog veel verder had kunnen gaan, zijn nu voorstander van de hervormingen en roepen de lidstaten op om de aanbevelingen uit te voeren.

“De begunstigden van het CAP moeten begrijpen dat dit publieke geld geen recht is maar een voorrecht dat ze moeten verdedigen en rechtvaardigen” zegt Trees Robijns, de EU-landbouw beleidsmedewerker bij BirdLife.

Claudia Ciobanu