WikiLeaks staat momenteel on hold, maar elders op het internet wordt er nog gelekt. De laatste in het rijtje van klokkenluiderssite is Associated Whistleblowing Press (AWP), dat vanuit IJsland zal opereren.

“AWP wil journalisten over de hele wereld verenigen en verhalen aan het licht brengen”, verklaart de Braziliaanse journalist Pedro Noel, een van initiatiefnemers. “WikiLeaks analyseerde en becommentarieerde de bestanden die ze vrijgaven, maar dat doen ze niet meer. Wij vinden: als de data niet zo uitgelegd kan worden dat iedereen ze begrijpt, heeft het geen zin om ze naar buiten te brengen.”

Noel verblijft momenteel in Reykjavik, van waaruit hij een wereldwijd netwerk wil uitbouwen. Hij en zijn collega’s willen de nieuwe klokkenluidersite deze week lanceren.

Lokale wantoestanden
Ooit was de Braziliaan vrijwilliger bij WikiLeaks. Hij weet dus hoe het systeem werkt. Hij ziet belangrijke verschillen tussen AWP en WikiLeaks. “We zullen een gedecentraliseerd kader hebben, we willen geen ‘icoon’ en we zullen werken met journalisten en activisten in verschillende centra. Die werkgroepen zullen hun eigen platforms hebben om documenten te ontvangen.”

“Bij WikiLeaks passeert alles via één website, in het Engels. Bovendien publiceert WikiLeaks bestanden van mondiaal belang, vooral aan de VS gerelateerd. AWP wil wantoestanden op lokale basis rechtzetten en zo lokale gemeenschappen helpen.” Noel vindt het belangrijk om teams te hebben in verschillende landen en verschillende talen.

Onderzoekers en analisten
“Een ander groot verschil is dat WikiLeaks exclusiviteit geeft op de dossiers die het naar buiten brengt, bijvoorbeeld aan de Britse krant The Guardian. AWP werkt echter met een ploeg van onderzoekers en analisten die zelf verhalen zullen publiceren, met behulp van lokale websites”, legt hij uit.

AWP garandeert anonimiteit door de opensourcetechnologie van GlobaLeaks te gebruiken. Dat betekent dat AWP niet zal kunnen nagaan wie de bestanden opstuurde. Bovendien moedigt de nieuwe klokkenluidersite het gebruik van versleutelde e-mails aan.

AWP zal een gelekt document offline houden, tot de echtheid ervan is bewezen. Dat is moeilijk als je de afzender niet kent, maar Noel vindt het geen probleem. “Elektronische informatie zegt veel over de bron. Een foto geeft je bepaalde elektronische informatie, net als een gescand document. Die zaken helpen ook om de echtheid te achterhalen.”

Beveiliging
IJsland klinkt als een vreemde plaats voor een klokkenluidersite, maar Noel verwijst naar het Initiatief voor Moderne Media in IJsland, een parlementaire resolutie uit 2010 om klokkenluiders en onderzoeksjournalisten bescherming te bieden. De resolutie bundelt de beste secties uit wetgeving rond transparantie wereldwijd. Het parlement moet deze wel nog steeds in een wet omzetten, wat door geconstateerde veiligheidskwesties moeizaam verliep. Smari McCarthy, directeur van het Initiatief voor Moderne Media en voorzitter van het comité dat de veiligheidskwesties onderzoekt, zegt dat hier momenteel hard aan gewerkt wordt.

Lowana Veal