Astronomen hebben het grootste zwarte gat ooit ontdekt. Het gat heeft een massa die 17 miljoen keer groter is dan die van de zon, en 4000 keer zo zwaar als het zwarte gat in onze eigen Melkweg. Het object is elf keer wijder dan de baan van de planeet Neptunus.

Het superzware zwarte gat is ontdekt door een internationaal team van astronomen, onder wie de Nederlanders Remco van den Bosch, Glenn van de Ven en Arjen van der Wel van het Max-Planck-Institut für Astronomie in Heidelberg (Duitsland). De onderzoekers presenteren hun vondst vandaag in het wetenschappelijke tijdschrift Nature.

Het zwarte gat vormt het middelpunt van het sterrenstelsel NGC1277, dat ligt op 220 miljoen lichtjaar in het sterrenbeeld Perseus. De vondst stelt wetenschappers voor een raadsel. Normaal gesproken is de massa van een zwart gat slechts een duizendste deel van een sterrenstelsel.

Bij een systematisch onderzoek van zevenhonderd relatief nabije sterrenstelsels ontdekten zij zes compacte stelsels, waaronder NGC 1277, waarin de sterren opvallend grote snelheidsverschillen vertonen. Zo’n grote snelheidsspreiding wijst erop dat zich in het centrum van het stelsel een grote massa bevindt. Ook de vijf andere compacte stelsels hebben waarschijnlijk een superzwaar zwart gat van ongeveer tien miljard zonsmassa’s in hun kern, maar daarover bestaat nog geen zekerheid. De ontdekking kan leiden tot nieuwe inzichten over de vorming en evolutie van sterrenstelsels en hun centrale zwarte gaten.

Op dit moment bestaan er drie sterk verschillende modellen die de relatie tussen de massa van een centraal zwart gat en de eigenschappen van een sterrenstelsel kunnen verklaren. Het is nog onbekend welke daarvan de waarnemingen het beste verklaart, maar de ontdekking van de kolossale zwarte gaten in NGC 1277 en zijn soortgenoten kan wellicht uitsluitsel helpen geven.