Terwijl Europa nog volop in de ban is van een vleesschandaal, ijveren vijftig deskundigen in een opvallend rapport voor de halvering van onze vleesconsumptie. Minder vlees komt niet alleen de voedselproductie en het klimaat ten goede, klinkt het, het vermindert ook de dramatische vervuiling met meststoffen aanzienlijk.

Uit de studie, Our Nutrient World (pdf) blijkt dat de mens een diepgaande impact heeft op de natuurlijke stromen van voedingsstoffen in de wereld. Die veranderingen hebben grote voordelen opgeleverd voor de voedsel- en energieproductie, zeggen de auteurs, maar ze hebben ook geleid tot enorme vervuiling van water en lucht. Die vervuiling is schadelijk voor de mens, stimuleert de groei van giftige algen en bedreigt kwetsbare ecosystemen.

Het is inmiddels goed bekend dat vleesproductie een veel grotere impact heeft op het klimaat dan groenten en andere landbouwgewassen. Maar de grote vervuiling die de productie met zich mee brengt bleef vaak onderbelicht. Wereldwijd is 80 procent van alle stikstof- en fosfornutriënten bestemd voor de productie van veevoeder, eerder dan voor voedsel. Onze voorliefde voor vlees heeft dus belangrijke gevolgen voor de nutriëntenhuishouding en vervuiling.

Beter beheer van voedingsstoffen
Het is dringend tijd om daar iets aan te doen, zeggen de wetenschappers. Als we 20 procent zuiniger omspringen met nutriënten, zou dat meteen een jaarlijkse besparing van 20 miljoen ton stikstof opleveren, goed voor een besparing van 127 miljard euro per jaar aan grondstoffen en schadebeperking.

“Onze analyse toont aan dat een beter beheer van voedingsstoffen ten goede komt aan het milieu, het klimaat en de volkgezondheid”, zegt hoofdauteur Mark Sutton van het Britse Centrum voor Ecologie en Waterbeheer. “Tegelijk doen we iets aan de problemen rond voedsel- en energievoorziening.”

Het rapport stelt tien actiepunten voor om de vervuiling te verminderen, waaronder een beter technologisch beheer van meststoffen en ingrepen om verspilling van nutriënten te vermijden in de industrie en waterzuivering. Maar de opvallendste is wel dat ook de consument een sleutelrol te spelen heeft. De wetenschappers roepen de consument op om uit eigen wil zijn vleesconsumptie te verminderen.

“Iedereen kan bijdragen aan een duurzamere productie en consumptie van nutriënten, en iedereen heeft daar ook baat bij”, zegt Achim Steiner, directeur van het VN-Milieuprogramma (Unep).” Als we niet snel en gezamenlijk iets doen, zal de volgende generatie een wereld erven waar miljoenen mensen lijden onder voedselonzekerheid door een tekort aan nutriënten, terwijl vervuiling met diezelfde nutriënten elders extremer wordt en de klimaatverandering aanzwengelt. Of we nu in een regio leven met een tekort of een overschot aan nutriënten, onze dagelijkse beslissingen kunnen het verschil maken.”