Wat in november 2012 begon met een Iers onderzoek naar verdachte vleespartijen uit Polen, is inmiddels uitgegroeid tot een voedselschandaal van ongekende omvang. De Partij voor de Dieren benadrukt dat het tijd is voor een omschakeling naar kleinschalige en lokale voedselproductie waar dieren, mensen, natuur en milieu niet langer de dupe van worden.

Consumenten raken hun vertrouwen in de herkomst en samenstelling van voedsel kwijt. Paardenvlees als rundvlees, scharreleieren als bio-eieren, pangasius filet als tong: het systeem van voedselproductie is zodanig verziekt dat grondige controles niet meer mogelijk zijn.

De voedselfraude die nu aan het licht komt is niet uitzonderlijk of nieuw. Voedselfraude is iets van alle tijden. In 1992 waren hamburgers besmet met EHEC en werden tientallen mensen ziek, in 1996 was er de gekke koeienziekte en in 2012 speelde de affaire rond zalm die besmet bleek met Salmonella. De reden van de fraudes is het behalen van economisch gewin en een zo hoog mogelijke productie voor een zo laag mogelijke prijs. De fraude met vlees is mede mogelijk gemaakt door de kiloknaller.

Terwijl de voedselindustrie zijn gang gaat en bezig is groot geld binnen te slepen, kijken de overheid en haar controlerende instanties aan de zijlijn mee. Zelfregulering is de heersende norm bij de Voedsel en Waren Autoriteit (NVWA) en is tot stand gekomen als reactie op de dalende capaciteit als gevolg van de bezuinigingen. Het gebrek aan capaciteit is niet het enige probleem: gebrek aan kunde en daadkracht bij de NVWA spelen ook mee. Wanneer misstanden immers al worden opgemerkt zijn uitgedeelde straffen of boetes te laag. Fraudeurs maken vaak zo veel winst met hun praktijken dat de boete die zij krijgen wanneer ze worden gepakt niets voorstelt. Op die manier blijft frauderen winst opleveren.

Door al het gesleep met grondstoffen, dieren en dierlijke producten over de hele wereld valt het allemaal niet meer te controleren en het is ook niet verwonderlijk dat Nederland als melkboer en slager van Europa betrokken is bij de schandalen. Het hele systeem van voedselproductie is zodanig verziekt dat mensen en dieren er ziek van worden.

Oplossingen worden gezocht in capaciteitsvergroting en strenger optreden. De meest basale oplossing voor de huidige problemen wordt echter niet direct genoemd door deskundigen. Het heersende patroon moet worden doorbroken. We moeten toe naar een lokale en kleinschaligere productie van grondstoffen en voedsel. Voedselproductie moet transparant en controleerbaar worden. We moeten stoppen met het gesleep met dieren en een stap terugdoen in orde van grootte zodat de voedselproductie door iedereen weer behapbaar wordt en mensen zich weer bewust worden van wat ze eten.

Marianne Thieme: ‘De commotie rond de aanwezigheid van paardenvlees is een eerste stap in het groeiende besef van mensen dat ze een dier eten wanneer er vlees op hun bord ligt. Dit is een belangrijke stap in de bewustwording bij consumenten’.

• Lees hier de Kamervragen die de Partij voor de Dieren heeft gesteld over de voedselfraude, de aanwezigheid van paardenvlees en het steakhouse waar al ruim 60 jaar paard wordt geserveerd.

• Bekijk hier de uitzending van Pauw & Witteman over de voedselfraude waar Marianne Thieme te gast was.