De Europese Commissie is vandaag met een voorstel gekomen dat de lidstaten verplicht om het gebruik van lichte plastic draagtassen te verminderen.

De lidstaten kiezen zelf de maatregelen die zij het meest geschikt vinden. Zo kunnen zij heffingen opleggen, nationale reductiestreefcijfers vaststellen of zulke tassen onder bepaalde voorwaarden verbieden.

Lichte plastic tassen worden vaak slechts één keer gebruikt, maar kunnen honderden jaren in het milieu aanwezig blijven, dikwijls als schadelijke microscopische deeltjes die in het bijzonder gevaarlijk zijn voor het leven in zee.

Vermindering van 80%
Milieucommissaris Janez Potočnik zei hierover: „Wij willen iets doen aan een heel ernstig milieuprobleem dat erg zichtbaar is. In Europa komen elk jaar meer dan acht miljard plastic tassen als afval in het milieu terecht, waardoor enorme milieuschade ontstaat. Sommige lidstaten zijn er al uitstekend in geslaagd om het gebruik van plastic tassen te verminderen. Indien andere lidstaten dit voorbeeld volgen, kan het huidige totale verbruik in de Europese Unie met maar liefst 80 % teruggedrongen worden.”

Maatregelen
Technisch gezien wijzigt het voorstel de richtlijn over verpakking en verpakkingsafval op twee belangrijke punten. Ten eerste moeten de lidstaten maatregelen treffen om het verbruik van plastic draagtassen met een dikte van minder dan 50 micron te verminderen. Deze tassen worden namelijk minder vaak opnieuw gebruikt dan zwaardere tassen en komen dikwijls als afval in het milieu terecht. Ten tweede kunnen deze maatregelen economische instrumenten omvatten, zoals heffingen, nationale reductiestreefcijfers en handelsbeperkingen (waarbij de internemarktregels van het Verdrag betreffende de werking van de EU in acht moeten worden genomen). In sommige EU-lidstaten is het gebruik van zulke tassen dankzij heffingen en andere maatregelen sterk gedaald, wat aantoont dat doeltreffende actie resultaten kan opleveren.

Het voorstel volgt op maatregelen van afzonderlijke lidstaten en op verzoeken van EU-milieuministers (pdf) aan de Commissie om de mogelijkheden voor EU-actie te beoordelen. Het komt na uitvoerige openbare raadplegingen waaruit is gebleken dat een EU-initiatief op dit gebied op ruime steun kan rekenen.

Achtergrond
Plastic tassen zijn commercieel een succes omdat ze weinig wegen en onverslijtbaar zijn. Die eigenschappen hebben echter ook geleid tot de verspreiding ervan in het milieu. Ze ontsnappen aan het afvalbeheer en stapelen zich op in ons milieu, vooral als zwerfvuil op zee. Weggegooide plastic draagtassen kunnen honderden jaren in het milieu aanwezig blijven. Stilaan groeit het besef dat zwerfvuil op zee een grote mondiale uitdaging is en een bedreiging vormt voor mariene ecosystemen en dieren zoals vissen en vogels. Ook is er bewijs dat er zich veel afval opstapelt in de Europese zeeën.

In 2010 werden in de EU naar schatting 98,6 miljard plastic draagtassen in de handel gebracht, wat betekent dat iedere EU-burger 198 plastic draagtassen per jaar gebruikt. De meeste van deze bijna 100 miljard tassen zijn lichte tassen, die minder vaak opnieuw worden gebruikt dan zwaardere tassen. Er zijn grote verschillen tussen de lidstaten wat het verbruik van lichte plastic draagtassen betreft: het jaarlijkse gebruik per persoon ligt tussen naar schatting 4 tassen in Denemarken en Finland en 466 tassen in Polen, Portugal en Slowakije.