Nederland kan zijn energievoorziening binnen twintig jaar volledig verduurzamen.
Dat is de conclusie van het nieuwe rapport van Urgenda, de actieorganisatie voor duurzaamheid en innovatie. In de duurzame agenda Nederland 100% op duurzame energie. Het kan als je het wilt, zet Urgenda uiteen hoe het 5 keer anders kan op het gebied van wonen, vervoer, voedsel, produceren en energie opwekken. Een scenario met 100% duurzame energie blijkt goedkoper en schoner dan doorgaan op de oude voet, schept 150.000 nieuwe banen, biedt energiezekerheid en is een motor voor innovatie.

Als we ambitieuze doelen stellen, die uitdragen en actief najagen, kan er veel veranderkracht uit de maatschappij loskomen. Daar komen zeker allerlei vormen van (technische) innovaties aan te pas, maar óók een andere mentaliteit. We gaan andere waarden voorop zetten, zelf aan de slag en geven samen onze leefwereld vorm. Het gaat daarbij om keuzes voor een toekomst op deze ene aardbol, waarbij we ook voor de volgende generaties nog voldoende grondstoffen overlaten op een prettig leefbare aarde.

Duurzame agenda
De duurzame agenda (pdf) laat met behulp van een duidelijk stappenplan en de bijbehorende kosten en baten zien hoe Nederland binnen twintig jaar naar een 100% duurzame energievoorziening kan gaan. Aan de hand van het Energietransitiemodel van het Nederlandse bedrijf Quintel Intelligence (mede gefinancierd en van input voorzien door o.a. Shell, GasTerra en netwerkbedrijven) is berekend wat er nodig is om deze transitie te bewerkstelligen en welke dilemma’s er zijn. Het uitgangspunt en de visie voor dit rapport is het streven naar een betrouwbaar en betaalbaar energiesysteem in 2030, zonder gebruik te maken van olie, kolen en gas en dus zonder CO₂ uitstoot. “Het kan, er zijn geen technische belemmeringen, maar nu moeten we het ook willen”, zegt Urgenda directeur Marjan Minnesma.

Welzijn
Het gaat over bouwen aan een nieuwe economie, waarin welzijn belangrijker is dan welvaart. Een economie waar we een rijkere invulling weten te geven aan ‘groei ‘ dan louter een plat ‘steeds meer’. Waar we telkens een waarachtig antwoord proberen te geven op de vraag waar het ons nu uiteindelijk om gaat. Een rapport, een visie, een actieplan. Het laat zien hoe we daar kunnen komen en welke stappen daartoe gezet kunnen worden. We onderbouwen de visie met veel cijfers. We laten zien dat het kán.

Iedereen doet mee
Deze visie en de bijbehorende agenda voor de komende twintig jaar zijn geen opdracht voor de overheid. Het is een opdracht voor de hele maatschappij, een opdracht waar iedereen aan zal moeten bijdragen. Zo zullen burgers aan de hand van dit scenario meer moeten investeren in hun huis, om te zorgen dat in 2030 alle huizen energieneutraal zijn. Mensen zullen in de nabije toekomst meer auto’s gaan delen en hun benzine- of dieselauto inruilen voor een elektrische auto. Bedrijven zullen vanaf nu tot en met 2030 ieder jaar 2% energie moeten besparen. Ook zullen ze meer moeten investeren in energiebesparende aanpassingen aan hun gebouwen en gaan ze over op elektrisch rijden. Het zwaarder vervoer zal in dit scenario overgaan op bio-LNG of bio-CNG, terwijl de tuinbouwsector 75% van alle kassen op aardwarmte laat draaien in combinatie met andere duurzame bronnen.

50% energiebesparing
De besparingen die in het rapport worden voorgesteld voor de bouw-, de mobiliteit-  en de  voedselsector zorgen al voor 50% minder energiegebruik. De overgebleven energievraag zal in eerste instantie opgelost worden met zonne- en windenergie. Met behulp van nieuwe technieken, zal er tevens op termijn geen biomassa meer ingezet hoeven te worden. In het 100% duurzaam scenario heeft Urgenda zeer conservatief gerekend en deze nieuwe technieken buiten beschouwing gelaten. Het zou dus nog sneller kunnen.  “Een duurzame energievoorziening betekent dat we het heft in eigen handen nemen en niet afhankelijk worden van andere landen als onze goedkope aardgas op is over een jaar of twintig”, legt Marjan Minnesma uit.

Oplossingen bedenken
Gemakkelijk zal het niet gaan. Vraagtekens en dilemma’s gaan we zeker tegenkomen, maar die los je niet op door actie uit te stellen, maar juist door te beginnen. Door de discussie aan te gaan, stappen te zetten en onderweg oplossingen te bedenken, kunnen we snelheid maken en innovatie stimuleren. Nederland heeft zeer veel kennis, inventiviteit en ondernemerschap. Laten we die ontketenen en benutten voor deze transitie naar een duurzame energievoorziening, zodat we weer voorop gaan lopen in een ontwikkeling die hoe dan ook gaat komen.

Velen zullen zeggen dat 2050 een mooie streefdatum is voor die transitie: waarom moet het al in 2030, dat is toch onnodig en veel te duur? 2030 is alleen te duur als je niet bereid bent iets verder weg te kijken. Op 2050 mikken betekent de rekening en de rotzooi doorsturen naar de volgende generaties. Als wij de omslag niet snel maken, zullen de volgende generaties met onomkeerbare gevolgen opgezadeld worden, veroorzaakt door klimaatverandering en de uitputting van grondstoffen. Zij worden dan de eerste generatie die het echt minder goed zal hebben dan de vorige. Niet alleen voor wat betreft welvaart, maar zeker ook voor wat betreft hun welzijn, terwijl dat onnodig is.

150.000 banen
Het bouwen aan een volledig duurzame energievoorziening zal volgens het Urgenda-rapport meer dan 150.000 banen scheppen, vooral in de bouwsector, en innovaties zullen er door worden aangejaagd. De energievoorziening zou in 2030 bovendien goedkoper worden dan als we doorgaan met fossiele brandstoffen. Minnesma: “We moeten wel onmiddellijk aan de slag, zowel de burgers als de bedrijven en de overheid. Agenda is Latijn voor ‘de dingen die gedaan moeten worden’. Deze visie, dit actieplan is dus ook een urgente agenda. Het laat zien dat iedereen stappen kan zetten en roept mensen op een eigen agenda te maken. Niemand kan het alleen, maar samen kunnen we het wel: bouwen aan de nieuwe economie, met nieuwe beroepen en nieuwe banen, op 100% duurzame energie.

Samen kunnen we het wel
Agenda is Latijn voor ‘de dingen die gedaan moeten worden’. Deze visie, dit actieplan is dus ook een agenda, een urgente agenda. Het laat zien dat iedereen stappen kan zetten en roept mensen op een eigen agenda te maken. Niemand kan het alleen. De overheid niet, bedrijven niet en burgers niet. Samen kunnen we het wel: bouwen aan de nieuwe economie, met nieuwe beroepen en nieuwe banen, op 100% duurzame energie. Laten we samen aan de slag gaan!