Zwitserse onderzoekers hebben een molecule gevonden die de malariaparasiet kan doden zonder de menselijke rode bloedcellen te raken. Dat kan het pad effenen naar een nieuw front in de strijd tegen de ziekte.

Via complexe simulaties zocht een team van Universiteit van Genève moleculen die toxisch zijn voor de dodelijkste malariaparasiet, de Plasmodium falciparum, zonder de geïnfecteerde menselijke bloedcellen te raken.

Parasieten
Dat is belangrijk want de Plasmodium falciparum is moeilijk te bestrijden doordat hij steeds resistenter wordt tegen medicijnen. Malaria wordt overgedragen door muggen die besmette mensen hebben geprikt en vervolgens gezonde mensen prikken. Een paar weken later gaan de besmette muggen gezonde mensen prikken; daarbij worden de nakomelingen van de parasieten met het speeksel van de mug gemengd en in de mens geïnjecteerd. Negentig procent van de malariaslachtoffers valt in Afrika, vooral onder kinderen.

Wetenschappers hebben ook achterhaald hoe de parasiet de mug besmet die malaria overdraagt op de mens.  Hoe gaan die parasieten nu precies te werk in de mug? Wat zorgt ervoor dat ze de mug besmetten? Wetenschappers vragen zich dat al lang af.

Antwoord gevonden
Na drie jaar genetisch onderzoek hebben wetenschappers van de Universiteit van Glasgow en het Wellcome Trust Sanger-instituut het antwoord gevonden. Het gaat om een proteïne, AP2-G, die ze als de hoofdschakelaar in de parasiet bestempelen. De proteïne activeert genen waardoor de parasiet gametocyten gaat ontwikkelen. Dat zijn geslachtscellen en het zijn deze die verantwoordelijk zijn voor de infectie van de mug.

Als de parasiet de gametocyten niet kan ontwikkelen, dan treedt geen infectie op en kan de mug de ziekte dus niet overdragen op een mens. De hele transmissiecyclus wordt dan onderbroken.

Nieuwe methodes
De ontdekking opent perspectieven voor de ontwikkeling van nieuwe methodes om de ziekte te bestrijden. Een vaccin bestaat nog altijd niet en de bestaande geneesmiddelen worden minder efficiënt omdat steeds vaker resistentie opduikt.

In 2012 veroorzaakte malaria de dood van naar schatting 627.000 mensen, waarvan 483.000 kinderen jonger dan vijf jaar. Negentig procent van de slachtoffers valt in Afrika. De studie staat in de prestigieuze vakpublicatie Nature.