Een inheemse bevolkingsgroep in de Verenigde Staten heeft een petitie ingediend tegen de Amerikaanse federale regering. Die zou herhaaldelijk verdragen hebben geschonden. Eerdere pogingen om de zaak aan te kaarten bij de rechter mislukten.

De petitie is een initiatief van de Onondaga Nation, een van de meer dan 650 inheemse bevolkingsgroepen die erkend worden door de Amerikaanse regering. Vertegenwoordigers van Onondaga vragen de Inter-Amerikaanse Commissie voor de Mensenrechten (IACHR), de mensenrechtentak van de Organisatie voor Amerikaanse Staten (OAS), om tussen te komen.

In 2005 spande Onondaga Nation een zaak aan tegen de staat New York. De beschuldiging was dat de overheid herhaaldelijk verdragen met de Onondaga had geschonden, met als gevolg het verlies van land en ernstige milieuvervuiling. Gedateerde precedenten met racistische wortels zouden er echter toe geleid hebben dat rechtbanken consequent de Onondaga-zaak niet-ontvankelijk verklaren.

Bescherming van heilige plaatsen en het milieu
In de petitie wijst de inheemse bevolkingsgroep op delen van een wet die in 1790 werd ondertekend door de toenmalige Amerikaanse president George Washington. De wet garandeert dat het land van de groep veilig is en dat bij dreiging van onteigening de federale rechtbanken het zullen beschermen.

Sindsdien, zeggen woordvoerders van de indianen, is hun grondgebied van een miljoen hectare gekrompen tot 2792 hectare. We zijn in 2005 al naar de rechter gestapt”, zegt Joe Heath, de advocaat van Onondaga Nation. “De eis was niet teruggave van het land, maar bescherming van heilige plaatsen en het milieu.”

De zaak werd niet-ontvankelijk verklaard in 2010. Onondaga Nation ging in beroep, maar ving bij diverse rechtbanken bot, tot aan het Hooggerechtshof toe. Een van de argumenten om de zaak niet in behandeling te nemen, was dat er te veel tijd was verstreken tussen het verdrag uit 1794 en de rechtszaak in 2005.

Gezondheid
Het Onondaga Meer, een heilig meer voor de stam, is een van de meest vervuilde meren in het land. Het grote chemische bedrijf Allied Corp dumpte er tussen 1946 en 1970 dagelijks kwik, zegt advocaat Heath. In 1999 kocht Allied Corp het bedrijf Honeywell, bekend van thermostaten. Allied Corp nam daarbij de naam Honeywell over om af te komen van de negatieve bijklank die de eigen bedrijfsnaam inmiddels had gekregen. De fusie maakt het voor Onondaga Nation echter moeilijker om het bedrijf aansprakelijk te stellen.

“Voor de Europeanen hier kwamen hadden we een gezonde levensstijl”, zegt Heath. “Het water was schoon en drinkbaar. Het verlies van land en de watervervuiling heeft een negatieve impact op de gezondheid.”

Een ander probleem is de zoutwinning. “Alleen de Onondaga Creek loopt over het territorium. Deze watergeul is nu zwaar vervuild door zoutwinning stroomopwaarts. Die winning vindt al een eeuw plaats, en gebeurt zo roekeloos dat het water in de vallei ernstig aangetast is”, zegt Heath.

Aanbeveling
Onondaga Nation moet nog afwachten of de IACHR de zaak in behandeling neemt. Normaal gesproken duurt dat enkele jaren. Zelfs als de commissie positief besluit, kan zij niets afdwingen, maar slechts aanbevelingen doen aan de Verenigde Staten. “We begrijpen dat de VS zich niets hoeft aan te trekken van de OAS”,  zegt Onondaga-leider Sid Hill. “Maar we weten niet waar we anders moeten aankloppen. Alle mogelijkheden zijn uitgeput.”

Michelle Tullo