Ik word heel gelukkig van werken in mijn (moes)tuin. In het afgelopen weekend heb ik ontluikend onkruid verwijderd zodat ik de komende weken allerlei biologisch verantwoord zaaigoed kan poten. Dat doe ik om er later deze zomer gezond en smakelijk van te kunnen eten. Het voelt heel verantwoord om van eigen grond onbespoten gewassen te kunnen eten. Jammer genoeg kan ik er niet de hele zomer mijn gezin van voeden – daar is mijn moestuin te klein voor!

Daarom ben ik sinds een half jaar lid van de Coöperatie van ODIN, een biologisch dynamisch bedrijf dat verantwoordelijkheid neemt voor de gehele keten. Wij delen dezelfde waarden. Bij de Estafettewinkel in Amersfoort (onderdeel van ODIN) waar ik mijn boodschappen haal, weet ik zeker dat de producten puur en eerlijk zijn. Zij en hun toeleveranciers hebben oog voor de natuur, ze nemen verantwoordelijkheid voor de productieketen en streven naar gezondheid. En dat is heel prettig. Zij verkopen producten met een EKO of Biologisch Dynamisch keurmerk erop. Dat zijn veelal onbewerkte producten. Heel anders dus dan de puur&eerlijk-producten van Albert Heijn, met een misleidend etiket.

Vorig jaar schreef ik een column over de misleiding van supermarktketen Albert Heijn. Hierin beschreef ik hoe Albert Heijn de termen puur en eerlijk onterecht gebruikt. Veel grote voedingsmiddelenbedrijven willen hun steentje bijdragen aan een duurzame en gezonde samenleving. Dat is fantastisch. Het is alleen erg jammer dat ze daarnaast ook gewoon doorgaan met ‘waardenloze’ marketingtrucs gericht op misleiding van de consument. Hoe kan een product ‘puur’ genoemd worden als er onnodige kleurstoffen, suikers en smaakversterkers zijn toegevoegd? En waarom wordt een product ‘eerlijk’ genoemd als de ingrediënten niet fair trade zijn?

Daar moet wat aan gedaan worden! Op grote schaal (systemisch) en op huishoudniveau. Laat ik dichtbij huis beginnen, bij mijzelf als consument. Ik moet bekennen dat ik geen klant meer ben bij Albert Heijn. De puur&eerlijk misleiding van Albert Heijn is me namelijk in het verkeerde keelgat geschoten. Als voedingskundige kies ik al jaren voor gezond voedsel en daarbij laat ik mijn voedingskennis spreken. Ik hoef daarvoor geen uitgebreide studie van etiketten te maken, maar ik heb me wel laten verleiden tot het aanschaffen van puur&eerlijk artikelen. Ik weet nu dat ik er niet vanuit kan gaan dat de puur&eerlijk producten zuiver zijn op àlle fronten: biologisch, fair trade, duurzaam, scharrel en ecologisch. Bovendien bevatten producten, zoals Rob Wijnberg onlangs in een fraai artikel stelde “óf een verbijsterende hoeveelheid zout, óf een stuiterende hoeveelheid suiker, óf misselijkmakende hoeveelheid (verzadigd) vet in – of alle drie.” Hoe kun je als consument nu een onderbouwde keuze maken van de producten die je aankoopt? Welke regels zijn nuttig om de consument te beschermen tegen misleidingen?

Er is ook actie nodig op een grotere schaal om een gezonde en eerlijke voedselketen wereldwijd te realiseren. Wemos draagt bij aan beleidsveranderingen die bedoeld zijn om volksgezondheid te bevorderen en wij doen dit onder andere op het gebied van gezonde voeding en schadelijke stoffen. Daarnaast heeft Wemos samen met een aantal andere organisaties de handen ineen geslagen en de Good Food Agenda 2030 opgesteld. The Good Food Alliance wil naar een wereld waarin iedereen toegang heeft tot voldoende voedsel dat veilig en gezond is en dat op een eerlijke, duurzame en transparante manier gemaakt is. Dit vraagt om een structurele herziening van het hele voedselsysteem. Dat is nogal wat, zult u denken. Maar het kan, en ik schets u graag waar u actie van ons op kunt verwachten.

Wij pleiten onder andere voor een systeem waarin de consument eerlijke informatie krijgt. Wij gaan misleidende marketing tegen en pleiten voor eerlijke etikettering. Het is tijd dat overheden hun terugtrekkende rol op het gebied van controle en handhaving rechtzetten. Daarnaast roepen we ook producenten en supermarkten op hun verantwoordelijkheid te pakken. We spreken alle betrokkenen aan op de manier waarop ons voedsel geproduceerd, verhandeld en vermarkt wordt. Ook u kunt een bijdrage leveren om noodzakelijke veranderingen in het huidige voedselsysteem voor elkaar te krijgen. Lees en onderteken de Good Food Agenda 2013 via www.thegoodfoodalliance.org

Ik ben blij dat ik samen met mijn collega’s van Wemos, Youth Food Movement, Fairfood International, foodwatch, FIAN Nederland en The Hunger Project, actie onderneem om het voedselsysteem te verbeteren. Daarnaast ga ik uiteraard mijn steentje bijdragen aan het promoten van producten die ‘puur en eerlijk’ zijn. Om mijn gezin ook voedsel zonder etiket voor te schotelen, blijf ik natuurlijk ook onkruid wieden om al die pure en eerlijke groenten gezond te laten groeien.

Anke Tijtsma, directeur Wemos