In het Daintree National Park in het Australische Queensland runnen Aboriginals een succesvolle onderneming voor ecotoerisme. Ze helpen het inheemse culturele erfgoed bewaren, werkgelegenheid creëren, in onderwijs en opleiding voorzien en de natuur beschermen.

Vanaf de suikerrietvelden in Far North Queensland moest Roy Roger Gibson altijd lijdzaam toekijken hoe duizenden toeristen zijn ongerepte geboortestreek onder de voet liepen. Hij zag de cultuur van zijn volk, de Kuku Yalanji, verloren gaan en droomde van een andere toekomst voor zijn land en mensen.

Twintig jaar later is die droom in vervulling gegaan met de komst van het Mossman Gorge Centre, een succesvolle onderneming voor ecotoerisme in het Daintree National Park. Roy en andere Aboriginals werkten voor de bouw van het centrum samen met de Indigenous Land Corporation (ILC). Negentig procent van het personeel, dat 61 werknemers en 21 stagiairs telt, is autochtoon.

“Elke ochtend begin ik met een glimlach aan mijn werk. Het helpt me om opnieuw in contact te komen met onze geschiedenis, legendes, talen, muziek en kunst. Ik ben enorm trots en heb nu het vertrouwen om mijn ambitie als artiest en danser waar te maken”, vertelt de 18-jarige Roberta Stanley, die er samen met haar tweelingzus stage loopt. Ook haar ouders werken in het centrum.

Gestolen generaties
Sinds juli vorig jaar hebben al 250.000 toeristen het Mossman Gorge Centre bezocht. “Deze vorm van toerisme zit in de lift. Het geeft culturele diepgang aan de ervaring van de bezoekers. De Kuku Yalanji, net als andere van Aboriginalvolkeren, hebben de natuur duizenden jaren verzorgd. Het is hun supermarkt en hun apotheek”, verklaart directeur Greg Erwin.

Binnen tien tot vijftien jaar zal de onderneming volledig in handen zijn van de Aboriginals uit Mossman Gorge. Dan zullen de ‘gestolen generaties’ slechts een verre herinnering zijn. Tienduizenden kinderen werden tussen 1900 en 1970 bij hun families weggehaald als onderdeel van het Australische assimilatiebeleid, zogezegd om hen een beter leven te geven.

De 58-jarige Roy Roger Gibson behoort ook tot deze gestolen generaties en wil niet dat zijn volk ooit nog zo’n psychologisch trauma moet ondergaan. “Het centrum is een rolmodel voor onze jongeren die dromen van een beter leven.”

Duurzaamheid
Samen met andere inheemse gidsen neemt hij bezoekers mee op pad in het oudste regenwoud ter wereld. Hij vertelt hen over voedselbronnen, fauna en flora, grotten, en de Manjal Dimbi, een berg van spiritueel belang voor de inheemse bevolking.

“Nu zijn we in staat om ons ecosysteem te beschermen en tegelijk bezoekers inkijk te geven in onze levens, cultuur, het geloof van de Kuku Yalanji en in hun connectie met de natuur. Onze klemtoon ligt op duurzaamheid”, aldus Roy.

Ondernemingen zoals het Mossman Gorge Centre helpen niet allen het ecosysteem beschermen en in stand houden. Ze tillen ook enkele van de meest benadeelde gemeenschappen uit de armoede. Die worden geteisterd door alcoholmisbruik, huiselijk geweld, chronische ziekten, werkloosheid en hoge zelfmoordcijfers.

Een volwassen Aboriginals of Straat Torres-eilander heeft vijftien keer meer kans om in de gevangenis te belanden dan een niet-inheemse Australiër. Ongeveer de helft van de jongeren in jeugdgevangenissen is Aboriginal of Straat Torres-eilander.

Er worden 31 keer meer inheemse vrouwen opgenomen in het ziekenhuis voor huiselijk geweld in vergelijking met niet-inheemse vrouwen, volgens het Social Justice and Native Title-rapport uit 2014.

Economische ontwikkeling
Ook is de kans dat Aboriginals of Straat Torres-eilanders een eigen zaak opstarten drie keer kleiner in vergelijking met andere Australiërs. Dat veel inheemse mensen op afgelegen plekken leven, speelt daarbij mee.

Toch tonen cijfers van Tourism Research Australia uit 2014 aan dat 14 procent van de internationale bezoekers geniet van een inheemse ervaring. Deze bezoekers geven 4,6 miljard euro uit in Australië. De vraag naar authentieke ervaringen die de platgetreden paden verlaten, is dus hoog.

Terwijl ILC erop gericht is land te verwerven en Aboriginals en Torres Straat-eilanders te begeleiden om dat land te gebruiken voor duurzame doeleinden, is Indigenous Business Australia (IBA) een commercieel georiënteerde organisatie die autochtone Australiërs kansen wil bieden voor duurzame economische ontwikkeling.

“We hebben een programma, het Business Development and Assistance Programme, om inheemse ondernemers te ondersteunen bij het opstarten en laten groeien van hun eigen zaak. Daarmee kunnen ze werkgelegenheid voor hun mensen scheppen”, verklaart IBA-directeur Chris Fry.

Jo Donovan kon dankzij dit programma van haar hobby haar beroep maken. Ze richtte Bandu Catering op samen met haar zoon Aaron Devine en dochter Jessica, allebei chefs. Bandu levert kwaliteitsvoedsel, met een mix van inlandse ingrediënten en smaken uit de innovatieve, hedendaagse Australische keuken.

Door samen te werken met de bankensector, verschafte het ondersteuningsprogramma van IBA in het vorige financiële jaar meer dan 90 leningen ter waarde van 50 miljoen euro.

“Onze Aboriginalpartners bezitten momenteel een vermogen van meer dan 60 miljoen euro met een waaier aan commerciële ondernemingen en activa via het zogenaamde IBA Equity and Investment Programme. IBA heeft meer dan 2,1 miljoen euro aan goederen en diensten gekocht van ongeveer 30 inheemse bedrijven”, zegt Fry.