Het zelf verbouwen van voedsel in steden helpt mensen aan gezonde voeding en verkleint de inkomenskloof, zeggen experts. Stadslandbouw staat daarom op de agenda van Habitat III, de VN-conferentie over steden die in oktober wordt gehouden in New York.

Volgens de Atlas of Urban Expansion zal het aantal mensen in steden in de komende dertig jaar verdubbelen. Tijdens de conferentie Habitat III wordt gekeken naar de gevolgen van de verstedelijking en naar strategieën om daarmee om te gaan. “Voedselzekerheid in relatie tot verstedelijking is een van de belangrijkste kwesties die we willen bespreken tijdens Habitat III”, zei Juan Close, directeur van VN-Habitat, afgelopen week.

Ongelijkheid wordt het meest gevoeld in de wereldsteden. Zelfs in New York, het hart van de ontwikkelde wereld, hebben stadsbewoners moeite om voldoende gezond eten te kopen. Sinds 2000 zijn de kosten van voedsel in de stad gestegen met 59 procent, terwijl het gemiddelde inkomen van werkende volwassenen steeg met slechts 17 procent.

Meer dan 40 procent van de inwoners van de stad heeft te weinig geld om de kosten van voedsel, onderdak, kleding, vervoer en gezondheidszorg te betalen, maar verdient te veel om voor financiële bijstand in aanmerking te komen.

Onderwijs
Vorig jaar ging OneNYC van start, een plan bedoeld om binnen de tien jaar 800.000 mensen uit de armoede te tillen. OneNYC moet ertoe leiden dat meer mensen gezond voedsel gaan eten en dat de ongelijkheid vermindert, zegt Michael Hurwitz van Greenmarket, een initiatief van GrowNYC. “In een stad als New York kan stadslandbouw verschillende functies hebben, variërend van voedselvoorziening tot onderwijs en het bieden van veilige plekken”, zegt Hurwitz.

Stadslandbouw speelt wereldwijd een aanzienlijke rol als het gaat om het voeden van de stadsbevolking. De VN-Voedsel- en Landbouworganisatie (FAO) meldt dat 800 miljoen mensen wereldwijd groenten en fruit verbouwen of dieren houden in steden. Zij produceren volgens het World Watch Institute 15 tot 20 procent van al het voedsel in de wereld.

In sommige delen van de wereld is stadslandbouw en peri-urbane landbouw goed voor 50 tot 75 procent van de groenteconsumptie in de stad. In Afrika bijvoorbeeld is naar schatting 40 procent van de stedelijke bevolking betrokken bij landbouw. Zij weten hoe ze voedsel moeten verbouwen, de grondprijzen zijn laag en kunstmest is goedkoop.

Veranderkracht
In de Verenigde Staten zou stadslandbouw echter de grootste impact hebben op plaatsen waar de situatie min of meer overeenkomt met die in armere landen: in buurten en steden waar het gemiddelde inkomen laag is en de behoefte aan betaalbaar voedsel groot is.

Hurwitz zegt dat hij de veranderende kracht van landbouw heeft gezien toen hij sociaal werker was in Redhook in Brooklyn. Veertig procent van de huishoudens verdiende daar minder dan 10.000 dollar per jaar. Hij werkte in volkstuinen en begeleidde minderjarige jongeren met een werkstraf. Het voedsel dat zij verbouwden, namen ze mee naar huis of het werd verkocht op de markt, aan restaurants of winkels. “Onze jongeren werden voortrekkers van verandering. Veel van de jongeren waar wij mee werkten werden door iedereen met de nek aangekeken. Maar toen ze gezond voedsel gingen produceren voor de buurt, zagen leeftijdgenoten en ouderen dat ze op een positieve manier iets veranderden aan de samenleving.”

Het project is inmiddels aanzienlijk uitgebreid via GrowNYC, een non-profitorganisatie die zich onder meer richt op voorlichting op scholen en het stimuleren van schooltuinen in New York.

In de South Bronx, een van de armste districten in de VS, wonen 52.000 New Yorkers met een laag inkomen. Bijna de helft van hen (42 procent) leeft onder de armoedegrens. Toen GrowNYC actief wilde worden in de Bronx, kwam er een waarschuwing van de politie, zegt Hurwitz. “Het was er niet veilig. Maar binnen twee maanden veranderde een gevaarlijke plek in een plek waar fantastische activiteiten plaatsvonden. Dat kwam omdat jongeren uit de buurt er eten verkochten aan hun buren.”