Afrika gaat een zonnige economische toekomst tegemoet volgens Jean-Michel Severino, tot april directeur van het Franse ontwikkelingsagentschap, een overheidsorgaan. In ‘Le temps de l’Afrique’ (‘Het Afrikaanse Tijdperk’) schrijven Severino en medeauteur Olivier Ray dat Afrika ten zuiden van de Sahara het nieuwe millennium onder veel betere economische en sociale omstandigheden is begonnen dan algemeen wordt aangenomen.

Om de stelling dat “Afrika op weg is naar rijkdom” te onderbouwen, gebruiken de auteurs recente gegevens die snelle economische groei, hoge investeringen en dalende armoede laten zien.

“Het beeld dat wij in Europa van Afrika hebben – een continent gevangen in armoede en ziekten – klopt eenvoudig niet”, zegt Severino. “Afrika ten zuiden van de Sahara is tegenwoordig een regio met een sterke economische groei en veel zakelijke kansen. De regio is te vergelijken met een sneltrein die op weg is naar rijkdom en welvaart.”

Millenniumdoelen
Severino wijst erop dat sinds het begin van de eeuw de economie van Afrika ten zuiden van de Sahara jaarlijks gegroeid is met gemiddeld 5,5 procent. In de eurozone was dat slechts 1,35 procent. Hij citeert een recente studie van het Amerikaanse National Bureau of Economic Research (NBER) waaruit blijkt dat de Afrikaanse armoede snel afneemt.

De NBER-studie van econoom Xavier Sala-i-Martin en zijn onderzoeksassistent Maxim Pinkovskiy voorspelt dat het millenniumdoel om de armoede te halveren gehaald wordt als de huidige trend zich voortzet.

Alle regionale indicatoren, van demografische groei tot buitenlandse investeringen en van verstedelijking tot deelname aan internationale handel, ondersteund door politieke stabiliteit, wijzen erop dat Afrika op weg is naar welvaart.

Verstedelijking
Severino legt uit dat de demografische ontwikkeling in de regio zich nu kenmerkt door een gelijktijdige daling van het geboortecijfer en een meer gematigde bevolkingsgroei. “Tegen 2050 zal Afrika ongeveer twee miljard inwoners hebben. Zestig procent daarvan leeft in de steden”, zegt hij. “Urbanisatie en demografische groei hebben historisch gezien altijd geleid tot ontwikkeling. De productiviteit ging omhoog doordat grote markten werden gecreëerd, gestimuleerd door binnenlandse vraag en positieve bijeffecten voor het platteland.”

De auteur verwacht een aanzienlijke verbetering van de Afrikaanse staatsfinanciën, als gevolg van massale afschrijving van buitenlandse schulden en extra belastinginkomsten.

Zowel de private als publieke investeringen groeiden gestaag sinds het midden van de jaren negentig. Hoge prijzen van grondstoffen en ruwe materialen helpen om de groei van de Afrikaanse economie te consolideren.

Afrika heeft bovendien een enorm groot potentieel op het gebied van energie. “Het continent gebruikt minder dan 7 procent van zijn capaciteit aan waterkracht. Afrika heeft ook veel mogelijkheden voor andere vormen van hernieuwbare energie, zoals zon- en windenergie en energie uit biomassa.”

De klimaatverandering is volgens Severino een grote bedreiging voor Afrika. “De intertropische zones zullen het zwaarst getroffen worden door de klimaatverandering. Omdat de regio erg arm is, is de kwetsbaarheid voor de klimaatverandering nog sterker.”

Onderwijs
Sommige Franse commentatoren en economische analisten prijzen ‘Le temps de l’Afrique’ als het “meest gepassioneerde boek dat in de afgelopen jaren in Frankrijk over Afrika is verschenen.” Ook zou het boek een “vernieuwend zicht op Afrika” bieden.

Anderen analisten zijn kritischer. Bakary Traoré, onderzoeker bij het Development Centre van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO), betreurt het dat het boek niet verwijst naar de consequenties van de wereldwijde economische crisis voor Afrika, of het gebrekkige onderwijs en het probleem van versnipperde samenlevingen.

Traoré betreurt het ook dat “de afwezigheid van de welvaartsstaat en een inadequaat politiek debat ervoor zorgen dat religie een cruciale rol speelt bij publieke kwesties.” Hij erkent dat het boek de huidige veranderingen in Afrika in kaart brengt, maar vindt dat Severino en Ray belangrijke vragen over de toekomst van Afrika buiten beschouwing laten. “Dan gaat het om de permanente crisis in het onderwijs, het management van de strategische landbouwmarkt, het gebruik van belastinginkomsten en besparingen en de kwaliteit van sociale bescherming.”

Al deze factoren moeten diepgaand geanalyseerd worden om te komen tot een “gezond openbaar beleid dat de huidige kracht in de regio kan transformeren in een stabiele, drijvende kracht in de Afrikaanse ontwikkeling”, zegt Traoré.