Humor helpt tegen stress. Een goede grap op het werk verlaagt de spanning en haalt de kou uit de lucht. Maar opgepast: niets is vervelender dan een foute grap op het verkeerde moment. “Humor is best ingewikkeld.”

Dat zegt psycholoog Sibe Doosje. Doosje houdt lezingen over humor, is oprichter van de Humorakademie en promoveert donderdag bij de Universiteit Utrecht op onderzoek naar mensen met een burn-out en humor.

“Humor is het smeermiddel van het leven; het speelt voor mensen een grote rol. Ik merk overal in mijn omgeving dat het belangrijk is. Ik besefte een paar jaar geleden dat het in de psychologie vaak om zware, negatieve dingen gaat: burn-outs, depressies. Waarom niet de positieve kanten onderzoeken?”

Context
Waarom is humor zo belangrijk? “Stel je een leven voor zonder grappen: dat zou heel zwaar zijn. Met humor kan je subtiel kritiek geven, of juist complimenten. Je kunt je eigen gevoelens verdoezelen, of juist toenadering zoeken. De context waarin je werkt is heel belangrijk: ambulancepersoneel heeft een ander soort humor dan kantoorpersoneel. Kijk maar naar debiteuren/crediteuren van Jiskefet. Die uitzichtloosheid op kantoor wordt verzacht met ontzettend flauwe grappen over het weekend en collega’s. Ambulancepersoneel zal vaker humor gebruiken om ernstige situaties te relativeren en te verwerken. Maar zwarte humor uit de ambulance moet je op maandagochtend niet op kantoor uitproberen.”

Ochtendhumeur verdrijven
“Bespreek het weekend, lach samen en dan aan het werk. Voor mijn onderzoek heb ik gekeken naar de effecten van humor bij mensen met een burn-out. Ze maken dezelfde grappen, het wordt niet naargeestig of zwartgallig. Het verschil is dat opgebrande mensen andermans grappen minder positief waarderen. Er is minder vrolijkheid. Stuur een leuk internetfilmpje naar collega’s en een gezonde collega zal het filmpje hoger waarderen dan een collega met een burn-out. Het kan daarom zinvol zijn om bij collega’s te letten op hun gevoel voor humor: dreigt dat te verdwijnen, dan kan dat een belangrijk signaal zijn dat er iets misgaat.”

“Zeker leidinggevenden moeten beseffen dat humor ook een manier is om hun mensen aan te sturen, bijvoorbeeld door iemand een grappige subtiele hint te geven, in plaats van altijd frontaal met kritiek te komen. Tussen collega’s onderling kan humor helpen om de boel een beetje te relativeren.