Soms moet je eens helemaal uit je ‘spirituele comfort zone’ komen om nieuwe dingen te leren. En dat deed ik toen ik vorige maand meedeed aan de ‘TTC yoga teacher training’ van Sivananda. Een impressie van een dag in deze yogaopleiding in Vrindavan, India.

De ashramdag wordt steevast ingeluid door een medestudent die langs alle kamers en slaapzalen loopt met een luide bel. ‘Om namah shivaya, good morning, it’s 5.30!’ Dan starten ontsnappingspogingen aan het muskietennet, tanden poetsen, uniform aan en semi-slaapwandelend naar de meditatiezaal, voor een twee uur durende satsang. In de satsangs wordt veel meer tijd besteed aan mantra-zingen dan aan meditaties. Volgens de swami’s van Sivananda is het zingen van mantra’s (vertaald als ‘mystieke energie gevat in geluidsstructuren’) de makkelijkste manier om het hart puur te maken, door de toewijding aan het Absolute.

Neem het zoals het komt
Het mantra-zingen kan, zo heb ik gemerkt, wel saai worden. Maar als je de toewijding in het chanten niet kunt vinden, dan heeft het puur mechanisch zingen volgens de oude yogageschriften (Vedanta) in elk geval het positieve effect dat je je lichaam, geest en de wereld vergeet. En dan zit je nog met je persoonlijke voorkeur; de ene mantra is lekker vrolijk en upbeat, maar een heleboel mantra’s zijn een continue herhaling van dezelfde zin.

Maar van ‘likes en dislikes’ moeten we volgens de yogi’s dus keihard af. Die worden door de mind bepaald en belemmeren de zoeker in het bereiken van verlichting. Het gaat erom dat je het leven neemt zoals het komt en je realiseert dat je een instrument bent voor het goddelijke, dat via jou een aards leven leeft. Het najagen van voorkeuren en het ontwijken van dingen die je niet leuk vindt, belemmert dat. Goed punt, maar ik zou me kunnen voorstellen dat je met totale overgave aan iets wat je heel graag doet, ook verlichting kunt bereiken.

Adem
Tussen 8.00-10.00 is er yogales. De stijve lijven worden warm en soepel dankzij zes rondjes ‘Zonnegroet’ en daarna worden we gecorrigeerd in een twaalftal asana’s en hun varianten. Volgens grondlegger swami Sivananda is het beoefenen van yoga bedoeld om het lichaam sterk, gezond, lenig, puur en bovenal geschikt voor de meditatiehouding te maken. En dat laatste valt opmerkelijk genoeg nog niet mee, het wordt niet voor niets de moeilijkste asana genoemd. Maar er is voldoende oefening; er zijn geen stoelen of tafels in de ashram, dus behalve de yogalessen wordt alles zittend op de vloer gedaan: eten, luisteren naar lezingen, satsangs en concerten. Er wordt ook veel aandacht besteed aan de ‘full yogic breath’, die begint in de buik, gaat dan verder naar borst en sleutelbeen en de uitademing begint weer in de buik. ‘Op deze manier ademhalen is een van de beste dingen die je kunt doen om rust te creëren in je geest,’ aldus de swami’s.

Er zijn twee maaltijden per dag, beide (!) bestaande uit bonen, groenten, chapati en soms wat yoghurt. Het dieet is vegetarisch en bevat ook geen eieren, witte suiker, koffie en zwarte thee. En vanzelfsprekend slaan we deze maand het rode wijntje bij het eten ook even over… Het eten is hoofdzakelijk ‘sattvic’: puur, voedzaam en simpel eten dat gemakkelijk verteert. We leren over de drie guna’s (kwaliteiten) die volgens de yogi’s het hele universum in balans en bij elkaar houden: sattva (puurheid), rajas (activiteit/passie) en tamas (traagheid/luiheid). De focus ligt bij yogi’s op sattva (om de mind en het lichaam puur te maken en zo tot meditatie te komen), maar een bepaalde hoeveelheid rajas en tamas zijn nodig om de mens in beweging te houden en bijvoorbeeld te kunnen slapen.

Kunt u dat toelichten?
We lezen gezamenlijk de gehele Bhagavad Gita en alle verzen worden toegelicht. Hoewel de teksten heel oud zijn, kunnen de tijdloze lessen eruit nog altijd in het dagelijks leven worden toegepast. Een van de belangrijkste lessen die krijgsheer (en hoofdpersoon) Arjuna van zijn meester Krishna leert, is ‘inaction in action en action in inaction’, vrij vertaald als ‘leven en werken zonder hechting aan de uitkomst van je acties en leven met focus op de vruchten van je acties.’

Even jammer als hilarisch vond ik de situatie waarin een medestudente vroeg om dit nog eens toe te lichten, waarop de swami geïrriteerd zei: ‘Dit hebben we nu al 180 keer behandeld, als je het nu nog niet snapt..ik ga het niet nog een keer uitleggen.’ Een jammerlijk antwoord aan iemand die zich kwetsbaar opstelde met haar vraag over dat wat de belangrijkste les uit de Gita wordt genoemd. Maar ook hilarisch omdat hij in de lezing daarvoor had aangegeven dat wij mensen honderdduizenden levens op aarde nodig hebben om lessen als deze te begrijpen, omdat het zo verdomd moeilijk is, en dat hij nu te beroerd is om het twee keer (meer dan dat was het niet) uit te leggen.

Over dit begrip, renunciatie, wordt gezegd dat men moet proberen minder aandacht te geven aan de zintuigen. Het renonceren van seksualiteit hoort daar ook bij. ‘Dat is moeilijk, omdat de drive zo sterk is. Maar we proberen in meditatie de seksuele energie te transformeren en naar ons derde oog te brengen,’ was de tip. Maar werkt dit? Kun je op een dag besluiten om de eed van kuisheid af te leggen zonder onderdrukking en bijkomende verknipte uitingen later? Zoals een vriend ooit zei: ‘Gevoelens zijn net kinderen, die moet je niet in de kast stoppen, want dan komen ze er heel raar weer uit.’ Ik geloof zelf dat zaken als seksualiteit met de tijd en – vooral – met meditatie automatisch van je afvallen en dat dit een natuurlijker proces is dan besluiten op wilskracht te vechten tegen natuurkrachten. En als het puur gaat om het loslaten van gehechtheid aan het resultaat, zou je misschien nog wel seks kunnen hebben, als je dit maar meditatief (met aandacht en in het moment) doet en zonder bezig te zijn met een hoogtepunt.

Don’t worry, be happy
Positief denken is een ander belangrijk onderdeel van de yogaweg. Je gedachten bepalen niet alleen je mind; ook de cellen in je lichaam worden gevoed door je gedachten. Positief denken is belangrijk omdat vanuit de gedachte de gevoelens en de acties ontstaan. En na de acties komen reacties en weer nieuwe reacties. Dit punt neem ik zeker mee.

In deze opleiding heb ik veel geleerd over filosofie, de werking van karma en reïncarnatie, yoga en het lesgeven daarin. En ook dat discipline wel degelijk handig is om te hebben als het aankomt op zaken als gezond eten, beweging, diepe buikademhaling, meditatie en positief denken. Het is zo makkelijk om te denken: ‘Oh vandaag even niet mediteren, want ik ben moe.’ Er zijn talloze drogredenen en sluiproutes van de mind om zaken te houden zoals ze zijn.

Verder heb ik, door in dit spirituele stramien te leven, gemerkt hoezeer de weg die ik al bewandelde bij me past. Het is een weg van leven met een open hart, van dingen leven en accepteren zoals ze zijn, van meditatie en het met plezier vieren van het leven met al haar facetten, wetend dat het fysieke en mentale eindig zijn. We zijn misschien als incarnatie hier op aarde om terug te keren naar verlichting, maar onderweg wil ik graag wel genieten van deze kans om in deze incarnatie te zijn. Een van de swami’s had zo zijn twijfels bij mijn weg, hij vond dat ik nu een keuze moest maken voor mijn pad en dat het niet mogelijk was om meerdere paden te (blijven) verkennen en zo een eigen weg samen te stellen uit meerdere wegen, maar dat ik er gewoon voor een moest kiezen omdat ik anders in de war zou raken. Maar voor mij wordt alles juist steeds duidelijker door meerdere stromingen te verkennen en uit te proberen, dus ik neem dit advies niet mee. Ik blijf vertrouwen op de wijsheid uit mijn eigen hart, wie haar ook tegenspreekt.

Bron: Bodhitv