Een karavaan van inheemse leiders uit heel Zuid-Amerika is op weg naar de wereldconferentie voor inheemse volkeren, onder de rook van de topconferentie over duurzaamheid die in Rio de Janeiro plaatsvindt.

“Jarenlang zijn inheemse volkeren verdeeld geweest”, zegt Moi Enomenga, “maar nu gaan we ons verenigen. Niet iedereen kan de stem van Moeder Aarde uit de jungle horen, en die stem willen we naar Rio brengen.” Enomenga’s volk, de Maorani, woont in het Amazonegebied in oost-Ecuador, en wordt door olieboringen bedreigd. In negen dagen reist Enomengo naar Rio de Janeiro, per bus, en onderweg zullen leiders uit andere windstreken zich bij hem voegen.

Kari-Oca II
De tweede Wereldconferentie voor Inheemse Volkeren over Land, Rechten en Duurzame Ontwikkeling wordt gehouden in een traditioneel gebouwd conferentiedorp. De deelnemers noemen het ook wel Kari-Oca II, dat is de inheemse naam voor Rio de Janeiro, toen dat door de Portugezen werd gesticht. In 1992 vond deze conferentie ook al plaats in Rio, parallel aan de Earth Summit. Gastheer is de Intertribale Commissie van Brazilië, dat zeshonderd deelnemers uit de hele wereld verwacht. Zij zullen werken aan een boodschap aan de wereldleiders, die van 20 tot 22 juni naar Rio+20 zijn.

“Ik maak me erg veel zorgen over de situatie van inheemse volkeren wereldwijd”, zegt Enomenga. “Het is overal hetzelfde verhaal: inheemse rechten worden door regeringen niet gerespecteerd. En overal, in India, Afrika, Zuid-Amerika, wordt jacht gemaakt op olie en andere grondstoffen.”

“We kunnen niet op hetzelfde pad doorgaan als de afgelopen twintig jaar”, zegt Hortencia Hidalgo Cáceres, een Aymaravrouw uit Chili, werkzaam voor het Inheemse Vrouwennetwerk in Latijns-Amerika voor Biodiversiteit. “We willen de wereld uitnodigen voor een toekomst die is gebaseerd op de inheemse principes van ‘buen vivir’ (goed leven)”, aldus Cáceres. Het goede leven – leven in harmonie met de natuur, zoekend naar het geestelijk en materiële welzijn voor iedereen – staat volgens haar op gespannen voet met het westerse principe van “beter leven”, oftewel het geloof dat economische groei de armoede zal doen verdwijnen. Zonder deze principes zal de “groene economie” die ze in Rio zo graag willen optuigen een “valse oplossing” zijn voor de wereldproblemen, zegt ze.

Milieuverdragen
Op Rio+20 worden 50.000 mensen verwacht, inclusief meer dan 130 staatshoofden. De conferentie is een opvolger van de Earth Summit in 1992, waar drie belangrijke milieuverdragen werden getekend, over klimaat, biodiversiteit en verwoestijning. De Kari-Ocaconferentie zette op dat moment de inheemse volkeren op de kaart als groep die kan bijdragen aan duurzame ontwikkeling. Dit markeerde ook het begin van de internationale beweging voor inheemse rechten.

Verschillende inheemse leiders zullen hun zorgen uiten over olieboringen en houtkap. Enomenga: “Er zijn twee afgesloten gemeenschappen bij mij in de streek, maar ze worden bedreigd door olieboringen. Zij willen dit niet. Olie uit de grond halen is voor hen alsof je bloed uit je lichaam haalt. Wij hebben een duidelijke boodschap. Laat alles onder de aarde.”

Stephen Leahy