Na zeventien jaar van procesvoering heeft de Amerikaanse overheid aangekondigd dat duizenden inheemsen binnenkort schadevergoedingen krijgen uitbetaald. De inheemse bevolking beschuldigden de overheid van mismanagement van inheemse gelden en land.

Het gaat in totaal om 3,4 miljard dollar, waarvan ongeveer de helft naar 350.000 individuen gaat. Volgens de advocaten van de eisers worden de eerste cheques van duizend dollar nog voor kerst verstuurd.

“De afspraak is nu definitief. Maar zelfs maandagochtend leek er nog een kink in de kabel te komen”, zei Sherry Salway Black, directeur van Partnership for Tribal Governance, gisteren (dinsdag) tijdens een teleconferentie.

Ook inheemsen van wie land verkeerd werd getaxeerd, krijgen een schadevergoeding. Dat proces zal in de komende zes maanden plaatsvinden. Verder gaat er 60 miljoen dollar naar hoger onderwijs voor indianen. Tot slot is bijna 2 miljard dollar opzij gezet voor zogenoemd “verbrokkeld” land. Hierbij zijn 260.000 mensen betrokken die in de afgelopen decennia slechts kleine stukjes land in bezit kregen van grond die oorspronkelijk collectief eigendom was.

Rechtzaak
De rechtszaak werd aangespannen in 1996, deels door een inheemse vrouw, Elouise Cobell. Zij overleed vorig jaar. De eisers beschuldigden twee overheidsdepartementen van mismanagement van ‘Individuele Inheemse Geldrekeningen’ met bezittingen van individuele inheemsen.

De overheid had het beheer over deze rekeningen, maar had jarenlang foutieve informatie over het totale bedrag naar buiten gebracht en als gevolg daarvan te weinig uitbetaald aan rechthebbenden. Ook werd een deel van het geld door de overheid zelf gebruikt.

Er heerst verschil van mening over de vraag hoeveel mensen slachtoffer zijn geworden van de malversaties van de overheid. De eisers beweren dat het om een half miljoen inheemsen gaat, maar de overheid houdt het op de helft daarvan. In 2009 werd uiteindelijk overeenstemming bereikt over betaling van 3,4 miljard dollar door de overheid. President Barack Obama keurde de overeenkomst een jaar later goed. Daarna volgde nog twee jaar van juridische gevechten, waar vorige week een einde aan kwam.

Verzoening
Obama zei maandag te hopen dat het einde van de zaak “de weg vrijmaakt voor verzoening tussen de benadeelden en de federale overheid.” De meeste inheemsen zien het nieuws als een overwinning, hoewel er nog veel bitterheid heerst. “We weten allemaal dat deze vergoeding te laag is”, zegt Jefferson Keel, voorzitter van het National Congress of American Indians (NCAI). “Maar we moeten ook een manier vinden om de wonden te helen en in ieder geval een zekere mate van restitutie te bereiken.”

De ‘Cobell-zaak’ is een van drie grote overeenkomsten tussen de Amerikaanse overheid en verschillende inheemse tribes, die vrijwel allemaal tegelijkertijd gesloten zijn. In augustus kregen 4200 inheemse boeren en ranchers 780 miljoen dollar uitgekeerd wegens systematische discriminatie bij kredietprogramma’s van het ministerie van Landbouw. Verder worden er binnenkort meer dan vijftig kleine overeenkomsten van verschillende soorten afgerond.

Carey L. Biron