Een verbod op een aantal nieuwe bestrijdingsmiddelen is een cruciale eerste stap in de strijd tegen de bijensterfte. Dat concludeert Greenpeace in een nieuw onderzoeksrapport over bijensterfte in Europa. Het rapport is het startsein van een nieuwe Greenpeace-campagne om de bijen te redden, en een gezonde landbouw te bevorderen.

Honingbijen en andere insecten zoals hommels bestuiven 70 procent van de 100 wereldwijd meest belangrijke voedselgewassen. Het belang van gezonde bijenvolken is zo groot dat Greenpeace de massale bijensterfte een halt wil toeroepen. De studie ‘Bees in decline’ (pdf) (en een samenvatting van dit rapport in het Nederlands) van Greenpeace toont aan dat de wereldwijde bijensterfte verschillende oorzaken kent. Parasieten en ziektes vormen een probleem, maar ook klimaatverandering en de teruggang van beschikbaarheid van bijenvoedsel (bloemen) op het platteland zijn aanjagers van massale bijensterfte.

Nieuwe bestrijdingsmiddelen zoals neonicotinoïden en fipronil spelen een cruciale rol in de bijenveldslag. Zelfs in extreem lage doses zijn ze al dodelijk giftig, ofwel onmiddellijk of na enkele dagen blootstelling. Bij nog kleinere hoeveelheden kunnen bijen te kampen krijgen met zogenaamde subletale effecten; ze raken bijvoorbeeld de weg kwijt tijdens hun vliegtochten om nectar en stuifmeel te verzamelen en het reukvermogen gaat achteruit. Daarnaast tasten deze bestrijdingsmiddelen de weerstand aan, waardoor bijen meer last krijgen van ziekten en parasieten.

Herman van Bekkem, landbouwexpert van Greenpeace is verheugd dat staatssecretaris Dijksma zich hard maakt voor een Europees verbod op bepaalde toepassingen van neonicotinoïden. Dit voorjaar moeten de lidstaten een besluit nemen. Van Bekkem: ‘De bijen zijn goud waard voor onze natuur en voedselvoorziening. Die moet je beschermen. Maar met deze eerste stap zijn we er nog niet. Alle toepassingen van voor bijen gevaarlijke middelen moeten verboden worden. Het liefst Europees maar desnoods eerst in Nederland.’

De dramatische bijensterfte is een symptoom van ons huidige industriële landbouwsysteem dat volledig afhankelijk is geworden van chemische middelen en andere dure technieken. De enige winnaars zijn de leveranciers ervan: multinationals zoals Bayer, BASF en Syngenta. Van Bekkem:  ‘Willen we de bijen en de Europese landbouw een toekomst bieden, dan moeten we overstappen op een gezond landbouwmodel dat niet tegen de natuur vecht, maar juist slim gebruik maakt van de gratis diensten die Moeder Natuur ons biedt.’

Greenpeace wijst in het rapport op mogelijke alternatieven, zoals meer diversiteit en rotatie van gewassen, zorg voor een gezonde, vruchtbare bodem, en kleinere akkers met bloemrijke randen die natuurlijke vijanden van plaagdieren aantrekken. ‘Met dit soort alternatieven slaan we twee vliegen in een klap, minder gif en meer bloemen’, aldus Van Bekkem. ‘We moeten voorkomen dat een verbod op het ene gif leidt tot hoger gebruik van andere gifstoffen. Gelukkig kán de landbouw gifvrij. Dat moeten overheden bevorderen met geld en kennis. We vragen mensen mee te doen aan de petitie op www.reddebijen.nl om de staatssecretaris en de Europese Commissie op te roepen de bijen te beschermen.’