‘Genieten van genoeg’, dat is het levensmotto van Martine Vonk, lector Ethiek en Technologie aan de Saxion Hogeschool, een wereldverbeteraar ‘pur sang’ die aan de wieg stond van Time to Turn, een jongerenbeweging die wil stimuleren tot een rechtvaardige en duurzame levensstijl. Hoe laat Martine technologie met duurzaamheid rijmen en welke eenvoudige keuzes kunnen we volgens haar maken om de wereld te verbeteren?

Niet alles is maakbaar
‘Technologie kun je niet stoppen. Het heeft bijgedragen aan een grotere milieudruk, maar je kan ook kijken hoe je technologie kunt gebruiken voor duurzame doelen.’ Zo kijkt Martine Vonk aan tegen het gebruik van nieuwe technologieën.  De wereld is constant aan verandering onderhevig en ze ziet dat mensen steeds nieuwe dingen bedenken om daarmee om te gaan. Dit moet wel in samenspel gebeuren met de natuurlijke omgeving. ‘Ik ben opgegroeid op een boerderij, dichtbij de natuur, waar je afhankelijk bent van het weer.’ Dit deed haar beseffen dat niet alles maakbaar is en je ook afhankelijk bent van de natuur.

Aan de Saxion Hogeschool onderzoekt ze hoe technologie in de praktijk kan bijdragen aan duurzaamheid en een beter leven. Ze heeft niet de illusie dat ze de wereld gaat verbeteren, maar probeert op haar niveau een steentje bij te dragen. ‘Grote bedrijven die gericht zijn op winst ga ik niet veranderen. Maar dat probeer ik wel te doen met de studenten, door hen, de ontwerpers van later, al bewust te maken van de effecten van technologieën op mens en milieu.’

Genieten van genoeg
Welke keuzes kunnen wij als consumenten maken om bij te dragen aan een goede kwaliteit van leven, als bijvoorbeeld bewezen is dat onze auto het milieu vervuilt? ‘Je kunt inderdaad kijken hoe je je foot print zoveel mogelijk kan reduceren. Maar dit houd je alleen vol als je het weet te verbinden met wat je drijft. Daarom is mijn motto ‘genieten van genoeg’. Ik vraag mensen niet om hun hele leven in een keer te veranderen, maar daag hen uit te beginnen met 1 ding: koop bijvoorbeeld biologische melk. Het kan inderdaad altijd beter, maar het werkt niet als je je voortdurend schuldig voelt. Zet kleine stapjes en wees je ervan bewust hoe dat bijdraagt aan het grotere verhaal.’

Tot die conclusie kwam Martine nadat ze onderzoek deed bij de Amish gemeenschap. ‘De Amish maken hele afgewogen keuzes over welke nieuwe technieken ze toelaten en welke niet. Ze informeren zich goed en kijken vervolgens naar de effecten daarvan op hun gemeenschap op de korte en lange termijn. Zo hebben ze bijvoorbeeld geen televisie, maar ze gebruiken wel zonnepanelen.’ Martine vindt niet dat we allemaal als Amish moeten leven, maar wel dat we van ze kunnen leren. ‘Maak afgewogen keuzes en geniet vervolgens van wat je hebt.’

Over een andere boeg
Zoals bij de Amish zou Martine graag zien dat het gemeenschapsgevoel groter wordt in Nederland, bijvoorbeeld op buurtniveau. ‘Wij hebben met een paar buren een moestuin. Ieder draagt zijn aandeel bij en we produceren bloemen, kruiden, groenten en fruit. Het bespaart niet alleen geld, maar het is ook nog leuk om eigen producten te hebben. Daarnaast zorgt het voor betere contacten en zo kan je elkaar meer helpen.’

Het concept van ‘werk’ zou in Nederland ook over een andere boeg moeten worden gegooid, vindt Martine, door de belastingdruk te verplaatsen van werk naar consumptiegoederen. ‘Dit heb ik zelf niet bedacht, er zijn ook politieke partijen die dit voorstellen. Het idee is dat het zo gemakkelijker wordt om mensen aan te nemen, omdat het goedkoper is. En meer BTW op consumptie zal mensen bewuster maken van hun inkopen en het leunt op het principe van ‘de vervuiler betaalt’. Het gaat er vooral om dat de druk van werk af moet. Tegenwoordig zie ik dat teveel mensen buiten de boot vallen doordat ze geen werk hebben.’

Uit ons gesprek valt me op dat Martine niet blijft hangen op wat er allemaal mis gaat, maar zich steeds richt op wat beter kan. Is dat haar manier om niet cynisch te worden? ‘Ik word af en toe wel cynisch als ik zie dat grote mondiale conferenties mislukken en dat het wereldleiders niet lukt om afspraken te maken voor de toekomst. Maar ik zie om me heen genoeg positieve veranderingen om optimistisch te blijven, zo blijkt bijvoorbeeld uit de TrendRede (een alternatieve Troonrede die verder de toekomst in kijkt). Het is duidelijk dat de belangstelling voor duurzaam handelen veel groter is dan pakweg 15 jaar geleden. Het leeft echt.’

Jan Marchal / www.janmarchal.nl